به همين محكى معلوم مى‌شود: اگر اين مطابق و محكى در خارج واقعيت داشته باشد، قضيه صادق است و الّا كاذب. مثلا اگر حكم كنيم كه «زيد سفيد است»، در ذهن ما يك قضيه نقش بسته است كه موضوع آن زيد و محمول آن سفيد و حاكى از سفيد بودن زيد در خارج است. اگر سفيدى زيد در خارج واقعيت داشته باشد، اين قضيه صادق است و الّا كاذب. پس به‌طور كلى، ملاك صدق و كذب قضايا وجود يا عدم محكى و مطابق است براى آنها.

در قضاياى شخصيه، مانند قضيه فوق يا قضيه «خورشيد كره‌اى نورانى است كه زمين به دورش مى‌گردد» تعيين محكى و مطابق قضيه و نيز روش تشخيص موجود يا معدوم بودن آن و در نتيجه تعيين صدق و كذب مشكل نيست. اين امر يا تنها به‌وسيله حواس و يا با كمك وسائل علمى صورت مى‌گيرد ولى در پاره‌اى از قضايا بسى مشكلتر است: يا تعيين مطابق و محكى مشكل است يا روش تشخيص موجود يا معدوم بودن آن و يا هردو. پس باختصار، براى تعيين صدق و كذب انواع قضايا، ممكن است با يكى از دو مشكل زير مواجه شويم:

1. مشكل تعيين محكى و مطابق قضيه؛

2. مشكل روش تشخيص اينكه آيا محكى موجود است يا معدوم.

در مسئله نفس الامر، كه موضوع اين فرع است، ما تنها به مشكل اوّل مى‌پردازيم. قبل از پرداختن به تعيين مطابق و محكى انواع قضايا، مناسب است انواع قضايا را توضيح دهيم.

2- 7- 6: انواع قضايا

1. قضاياى شخصيه: يعنى قضايايى كه موضوع آنها امرى شخصى خارجى است، مثل «زيد ايستاده است» يا «در فلان ساعت در فلان منطقه از زمين كسوف كلى مشاهده مى‌گردد.»

2. قضاياى خارجيه: يعنى قضايايى كه موضوع آنها بالفعل در خارج موجودند، مثل «تمام انسانهاى فعلى اروپا سفيدپوست هستند.»

3. قضاياى حقيقيه: يعنى قضايايى كه موضوع آنها هم شامل افرادى است كه فعلا موجودند و هم شامل افراد گذشته و آينده و هم شامل افراد مقدّر و فرضى، مثل «هر انسانى ضاحك است»، «هر انسانى متعجب است.»

4. قضاياى ذهنيه: يعنى قضايايى كه ظرف موضوع آنها ذهن است، موضوع تنها در ظرف ذهن متصف به محمول مى‌شود. مثل «انسان نوع است»، «انسان كلى است»، «حيوان جنس‌