آن گاه پنج توجيه از علامه مجلسى را نقل مى كند و در ادامه مى افزايد:
«وأجاب بجوابين آخرين أيضاً لم أفهم معناهما، وما نقلتُهما. ولا حاجة إلى توجيه كلام إبراهيم بن هاشم بهذه التكلفات، ولم يقل أحد بعصمته، بل لم يصرّحوا بصحّة أحاديثه، بل عدّوه من الحسان...». [1]
وقتى با اين صراحت و ظرافت مى توان در مورد پاره اى احاديث، يا برخى از راويان احاديث اظهار نظر كرد، چه حاجت به آن گونه توجيهات ناصواب و بعضاً غير واقع بينانه در مورد مبالغه ها و زياده گوييهايى كه در بعضى از احاديث تاريخى مشاهده مى شود؟ نبايد فراموش كرد كه شيخ ابوالفتوح على رغم جلالت قدر و عظمت شأن و مكانت رفيعش، فردى غير معصوم بوده است كه به اقتضاى اشتياق و علاقه اى كه به وعظ و خطابه، جهت ارشاد و اصلاح مردم داشت، در تفسير نيز هر جا كه مقام اقتضاء مى كرد، به نقل داستان و حكايت مى پرداخت. از اين رو، نبايد چنين تصور كرد كه هر قصه اى را كه در آن آمده است بايد پذيرفت، يا توجيه كرد؛ چنان چه مرحوم شعرانى هم در برخى موارد به نقد و ردّ پاره اى از اين قصص اقدام نمود. به تعبير يكى از محققان:
«شيخ ابوالفتوح، كه خطيبى زبردست و واعظى توانمند بوده است، در تفسيرش نيز اين حالت نمايان است؛ به مسائل اخلاقى و اجتماعى، توجهى شايسته كرده و از اخبار و آثار و سخنان مشايخ صوفيّه و داستانهاى تاريخى فراوان سود جسته است... . تفسير ابوالفتوح به مسائل تاريخى و سِيَر و مغازى نيز، پرداخته است و در قصص انبياء و چگونگى تاريخ امتهاى پيشين به تفصيل سخن رانده است... . و به هنگام نقل و عرضه داستانهاى زندگانى گذشتگان و نقل قصص انبياء، بدون توجه، بسيارى از اسرائيليات را نقل كرده است». [2]

[1] شرح اصول كافى، ج ۷، ص ۲۸۷ ـ ۲۸۸.

[2] مجله حوزه، ش ۲۰، ص ۶۶.