۰ هفت كم كن تو از چهار هزاربه كف اندر نگاهدار شمار ۰
۰ پس بدان آن زمان كه كف امير [1] كس نبيند مگر بدين كردار». ۰
اين ابيات مشتمل است بر آنكه اين كس كه اين عددها را شمار برانگشت گيرد، از سه هزار و نهصد و نود سه هر دو دست او بسته بود.
ج ۲، ص ۱۹۴، به مناسبتى به بيت ذيل تمثل نموده: ۰ «دردا و دريغا كه از آن خاست و نشستخاكى است مرا بر سر [و] بادى ست به دست». ۰
ايضاً ج ۲، ص ۳۸۶ در تفسير آيه «كُلُوا وَ اشْرَبُوا وَ لا تُسْرِفُوا» گويد:
«و گفته اند تعدى مى كند در اكل و شرب از منفعت به مضرّت؛ يعنى تا به حد خود باشد نافع بود؛ چون از حد خود بگذرد، مضرت آورد و اگر همه داروى سود كننده باشد؛ چنان كه شاعر پارسى گفت:
۰ كه پا زهر زهراست چو افزون [2] شوداز اندازه خويش بيرون شود [3] ». ۰
ايضاً ج ۲، ص ۶۴۱، به مناسبتى به بيت ذيل تمثل جسته:
۰ «آزاد مكن ز بندگى هيچ مراكين بندگى از هزار آزادى به [4] ». ۰
ج ۳، ص ۱۴۱، در تفسير آيه «فَلَمّا كَلَّمَهُ قالَ إِنَّكَ الْيَوْمَ لَدَيْنا مَكِينٌ أَمِينٌ» در سوره يوسف گويد:
«چون [يوسف عليه السلام] بيامد و ملك با او سخن گفت، از سخن او مايه علم او

[1] اشاره به حساب عقد اصابع است در قديم معمول، شعراء و ادباى بسيار بدان اشاره كرده اند. براى اطلاع اجمالى از آن رجوع شود به مقدمه فرهنگ جهانگيرى.

[2] تصحيح قياسى، و فى الاصل: چه.

[3] اين بيت در باب يازدهم قابوس نامه (طبع مرحوم هدايت، ص ۶۰) نيز بدون تسميه قايل مذكور است.

[4] اين اشعار از طرز و اسلوب آنها در بدو نظر چنان متبادر به ذهن مى شود كه از حديقه سنايى باشد؛ ولى گويا ازو نيست و على اىّ حال، در حديقه چاپ بمبيى، سنه ۱۲۷۵، با عدم ادعاى استقراى كامل، آنها را نيافتم.