آقابزرگ تهرانى، محمد محسن (۱۲۵۵ـ۱۳۴۸)

الذريعه. جلد دوم، بيروت، نشر دارالأضواء، ۱۴۰۳ق، ج۱۱، ص۲۷۴ـ۲۷۵ و ج۴، ص۲۵۵.
چاپ تهران، ۱۳۶۰. ج۳، ص۳۲۰، ج۲، ص۴۸۷، ج۲۳، ص۱۷۶ـ۱۷۷، ج۲۴، ص۱۲۳، ج۷، ص۲۰.
الذريعة يك مجموعه از اطلاعات كتابشناختى در حوزه آثار مكتوب شيعه است و آقابزرگ در اين كتاب، اطلاعات مفيد ولى پراكنده از ابوالفتوح رازى عرضه كرده است كه اطلاعات ايشان بويژه درباره آثار ابوالفتوح راهگشا است. [1]
او درباره تفسير روض الجنان اينگونه نوشته است: روض الجنان و روح الجنان فى تفسير القرآن فارسى كبير فى عدة مجلّدات للشيخ المفسر جمال الدين ابى الفتوح الحسين بن على بن محمد بن احمد بن الحسين الخزاعى النيسابورى الرازى شيخ الشيخ منتجب الدين و المدفون فى جوار سيدنا عبدالعظيم الحسنى . والموجود منه الذى رأيته اوّلا هو ماكان عند شيخنا النورى و كان الى آخر سورة البراءة. و هو تفسير السور الطوال السبع كما سماه النبى صلى الله عليه و آله فى الحديث المروى عنه، و قطعة من التفسير فى مجلد كبير من بنى اسرائيل الى آخر الزمر عند (سلطان المتكلمين)، أظنّه من أجزاء هذاالتفسير. و فى (الرضوية) موجود الى سورة الفتح فى مجلّدات عديدة، وله تفسير عربى أشار اليه فى مفتتح تفسيره الفارسى و لعله الذى كان فى عشرين مجلّد . على ما ذكره تلميذ الشيخ منتجب الدين فى فهرسته، و قال: قرأته عليه. و توفى الشيخ منتجب الدين بعد (۵۸۵) و قد طبع مجلّدان من روض الجنان بطهران من أوّله الى آخر سورة التوبة فى ۱۳۲۳ فى عصر مظفرالدين شاه. و طبع سائر أجزائه بعد فى ثلاث مجلدات فتم طبعه فى خمس مجلدات . كتب محمد خان القزوينى رسالة مفصلة فى ترجمة المؤلف، و لما طبعت فى اول المجلد الاول كلمة السيد كاظم التبريزى، الحقت تلك الرسالة بآخر المجلد الخامس فى الطّبع. ثم طبع الكتاب ثانيا فى عشر مجلدات

[1] درباره الذريعة مطالب فراوانى نوشته اند؛ براى نمونه نگاه كنيد به : دايرة المعارف بزرگ اسلامى، ج ۱ ، ص۴۵۵ـ۴۵۶ ؛ آينه پژوهش (ويژه نامه كتاب و كتابخانه به مناسبت بيست و پنجمين سالگرد ارتحال شيخ آقابزرگ تهرانى) ، ش۲۹ و ۳۰ ، بهمن و اسفند ۱۳۷۳ .