و مكّى يا مدنى بودن آيه، ذكر شماره حروف سوره، شرحى در باب قرائت سوره، ذكر فوايد قرائت سوره، نوشتن چند آيه متوالى از سوره، و آوردن ترجمه تحت اللّفظى در ذيل آن آيه ها، معنا و تفسير يك به يك واژگان آيات، بيان قرائات مختلف و اعراب كلمات همراه با اعلام نظر شخصى و ردّ نظريات مردود، با اظهار نظر و فتوا در مسائل فقهى، با ذكر روايات و گاه ذكر نام راوى، بحث لغوى ـ براى عملى كردن تفسير، ذكر داستانهايى به تناسب موضوع در اثناى تفسير، استفاده از اشعار عربى و فارسى، تقسيم بندى آيات سوره براى ترجمه و تفسير (گاهى كلّ سوره را مى نويسد و تفسير مى كند)، برگرداندن كلمات عربى به فارسى سره در ترجمه تحت اللّفظى و ويژگى جالب توجه ديگرى كه مى توان بر اينها افزود، ابراز تمايلات عرفانى به صورت نقل برخى روايات عرفانى و يا نام بردن از عرفا و بيان اصطلاحات عرفانى است. [1]
ابوالفتوح به شيوه ديگر مفسّرانِ پيش و پس از خود، ابتدا معناى ظاهر و لفظى آيه را مى آورد و بعد به تفسير آن مى پردازد: «... و اول ظاهر آيت بگويم تا خواننده را آسان تر بود تحصيل علم به تفسير». [2]
امّا علت اينكه برخى چون دكتر حقوقى سبك تفسير ابوالفتوح را واعظانه و خطابى خوانده اند، از آنجا است كه شيوه واعظانه در مجالس وعظ و تذكير چنان است كه پس از بيان يك مقدمه كوتاه، براى جلب توجّه و جمعيّت خاطر مستمعان، با طرح يك مسئله و بحث به منظور توجيه و تبيين آن، به ايراد سخن مى پردازند. آنها غالباً با بيانى ساده، همه فهم و درخور درك عوام الناس، به تشريح مطلب مبادرت مى ورزند و در اثناى سخن به ذكر اشعار مناسب مقام و موضوع سخن ـ به فارسى يا

[1] تحقيق در تفسير ابوالفتوح، ج ۱، مقدمه.

[2] روض الجنان، ج ۱، ص ۹۴.