نام کتاب : تفسير پژوهي ابوالفتوح رازي نویسنده : ایازی، سید محمد علی جلد : 1 صفحه : 146
درجه و مرتبه اش دارا بود كه او در برخورد با مردم همه آنها را به كار مى گرفت و حتى در مورد دشمنانش تمام حسنات اخلاقى را رعايت مى كرد. همين روش و منش سبب شد كه مردم سنگدل و بى رحم، بداخلاق، زنده به گور كنندگان دختران و پايمال كنندگان حقوق حق و خلق چنان منقلب شوند كه پروانه وار به گرد شمع وجودش آيند و خود را به ايمان و اعمال شايسته آراسته نمايند. آن حضرت در حديثى ديگر فرمود: عبد به سبب حسن خلقش به درجات بزرگ و مرتبه هاى شريف در آخرت مى رسد؛ در حالى كه از نظر عبادت و بندگى ضعيف بود. [1] در مقابل مى فرمايند: «سوء الخُلق ذنب لا يغفر [2] ؛ بداخلاقى گناهى غير قابل آمرزش است». و يا اينكه: «الخلق وعاء الدين؛ [3] اخلاق، ظرف دين است». معناى اين حديث آن است كه دين و ديندارى در بستر اخلاقى شكل مى گيرد و دينى كه در آن اخلاق نباشد، دين نيست؛ زيرا خورشيد دين از وجود كسى كه فاقد حسنات اخلاقى است، طلوع نمى كند و دين آنجا قرار مى گيرد كه حسنات اخلاقى وجود داشته باشد؛ به عبارت ديگر، حسنات اخلاقى و دين لازم و ملزوم يكديگرند. اگر اخلاق باشد و دين نباشد، چنين اخلاقى دوام نخواهد آورد و پشتوانه معنوى و فكرى نخواهد داشت، و اگر دين باشد، اخلاق نباشد، چنين دينى صورت و زيبايى و چهره معنوى نخواهد داشت.
خلق نيكو
پيامبر بزرگ اسلام درباره حسن خلق فرموده اند: «حسن الخلق خلق اللّه الأعظم؛ [4] نيك خلقى از اخلاق اعظم خداوند است».