نام کتاب : تفسير پژوهي ابوالفتوح رازي نویسنده : ایازی، سید محمد علی جلد : 1 صفحه : 131
استفاده از ضرب المثل
استفاده از ضرب المثل، باعث بسط سخن و تسهيل كننده فهم آن است و علاوه بر زيبايى، موجب درك و لذت خواننده از متن مى شود. برخى از امثال فارسى و تازى به كار رفته در روض الجنان از اين قرار است: چون مرگ به انبوه جشن باشد (ج ۵، ص ۳۰) آخر درد داغ باشد (ج ۹، ص ۲۳۲) دزد باش و مرد باش (ج ۹، ص ۵۶) برخى امثال، در حكم ترجمه امثال عربى هستند: سگت را ضربه كن تا تو را بخورد (ج ۱۹، ص ۲۲۹) كه ترجمه: سَمِّن كلبك يأكلك (ج ۱۷، ص ۲۲۹) است. الاختبار ثمَّ المدح (ج ۱، ص ۲۷۴). كل إناء يترشّح بما فيه (ج ۱۴، ص ۱۱۵) النوم أخو الموت (ج ۱۴، ص ۲۳۸)
استفاده از تمثيل
اساس تمثيل را بايد همان تشبيه يا استعاره دانست. در واقع، تمثيل تشبيهى گسترده و مفصل است كه در آن «مشبّه» و «مشبّهٌ به» هر دو مقيدند. به عنوان نمونه در حكايتى، ابوالفتوح رازى مرد گناهكار نماز كن را مانند كسى دانسته است كه در خاك مى غلطد تا خاك آلود شود. نماز مانند آبى ـ كه غبار از تن آدمى مى شويد ـ گناهان شخص نمازگزار را از وجودش مى زدايد. (ج ۱، ص ۲۴۹) گاهى تمثيلهاى ذكر شده همانند رمزى است كه در پايان كلام، راز آن باز شده است. (ج ۱، ص ۸۶)
واژگان ديرين و شيرين
در تفسير ابوالفتوح از لغات و واژگان زيباى فارسى براى برابر نهادن و ترجمه الفاظ
نام کتاب : تفسير پژوهي ابوالفتوح رازي نویسنده : ایازی، سید محمد علی جلد : 1 صفحه : 131