موضوع فرهنگ لغات و مصطلحات تفسير ابوالفتوح رازى است كه اينك پس از چند سال تتبّع و مطالعه، فرهنگ اين تفسير نفيس را كه متضمّن قريب به هشت هزار واژه فارسى و تركيبات آن و نيز لغات و مصطلحات تازى، كه در زبان فارسى و در نوشته ابوالفتوح آمده است، با معانى آن لغات و معادل كلمات آماده طبع نموده است. طرحِ اين اثرِ ناچيز به اين شرح است:
۱. واژه هاى فارسى؛
۲. تركيبات فارسى؛
۳. پيوند واژه هاى فارسى و تازى؛
۴. چند واژه از چند لهجه در تفسير ابوالفتوح؛
۵. واژه هاى پراكنده تازى كه در اثناى تفسير آمده و به دو زبان شرح و معنى شده است.

۱. واژه هاى فارسى

از واژه هاى فارسى سره در اين تفسير، بسيارى از لغات داراى لطافت و سادگى و روانى خاصّى است كه در قرنهاى بعد، همه از ميان رفته است و يا بدان معنى كه شيخ در نوشته خود به كار برده، در قرون پيش از او هم مورد استعمال قرار نگرفته، بعدها نيز فراموش شده است.
نظريه «ولتر» [1] ، نويسنده صاحب نظرِ قرن هجده فرانسه، در باب استعمال كلمات، كه بايد سه شرط اساسى لزوم، قابليّت فهم و خوش آهنگى را حائز باشد، در مورد واژه هاى فارسى ابوالفتوح قابل انطباق است.

[1] Voltaire.