و خداى تعالى بر بندگان هيچ ظلم نكند و آيت، دليل است بر بطلان مذهب مجبّره و آنكه جزا جز بر عمل نيست و خداى تعالى خالق و فاعل ظلم نيست و ثواب و عقاب جز به استحقاق نباشد (ج ۴، ص ۵۵۲). [1]
يكى ديگر از مسائل كلامى كه شيخ در اثناى تفسير اشارات بسيارى درباره آن دارد، مسئله توحيد است كه با زبانى ساده و در خور فهم عوام، يگانگى پروردگار جهان را ثابت كرده و عقيده سخيف و باطل مخالفان را رد نموده است؛ مثلاً در تفسير آيه: «لَوْ كانَ فِيهِما آلِهَةٌ إِلاَّ اللّهُ لَفَسَدَتا» [2] ، استناد به إلاّ مى كند و مى گويد كه إلاّ اينجا به معنى غير است، و در دنبال همين بحث چنين اظهار نظر و احتجاج مى كند:
و اين معنى دليل ممانعت است و متكلّمان دليل ممانعت از اينجا گرفته اند، گفتند: دليل بر آنكه خداى تعالى يكى است، آن است كه اگر دو بودى يا بيشتر ميان ايشان ممانعت ممكن بودى و ممتنع نبودى پس مؤدّى بودى به آنكه اگر يكى چيزى خواستى و يكى ضدّ آن و خلاف آن: يا مراد هر دو برآمدى، يا مراد هيچ دو برنيامدى، يا مراد يكى برآمدى دون يكى. اگر مراد هر دو برآمدى، مؤدّى بودى به اجتماع ضدّين و اگر مراد هيچ دو برنيامدى، مؤدّى بودى به آنكه فعل ممتنع بودى از قادر بى منّتى معقول و اين مؤدّى بودى با نقص قادرى ايشان. و اگر مراد يكى برآمدى دون يكى، مؤدّى بود با نقص قادرى، آن گه مراد او برنيامدى. چون همه قسم ها باطل است، اين بماند كه نشايد كه با خداى خداى بود و او را شريك و انبازى باشد در الهيّت. تعالى علواً كبيراً (ج ۳، ص ۵۳۹). [3]
شيوه بحث كلامى شيخ و اثبات وحدانيّت خداوند در خور توجّه است.

[1] روض الجنان، ج ۱۷، ص ۸۸ .

[2] انبياء (۲۱): آيه ۲۲.

[3] روض الجنان، ج ۱۳، ص ۲۱۴؛ ج ۱۴، ص ۴۹.