۱۳. اطّلاعات نجومى

گذشته از مسائل ادبى و اطّلاعات علوم دينى كه مستقيماً در تفسير شيخ انعكاس فراوانى دارند، چنان كه هيچ صفحه از مجلّدات پنج گانه خالى از احاديث و اشعار تازى و مسائل فقهى و امثال عربى و فارسى و شعرهاى پارسى نيست كه در موقع خود از آنها بحث خواهد شد، ولى نكته قابل توجّه اين است كه شيخ در اثناى تفسير به مسائل و اطّلاعات نجومى نيز توجّه داشته و مطالبى درباره علم نجوم نوشته كه درخور اهميّت و تعمّق است و نشان مى دهد كه وى در علم نجوم آشنايى و اطّلاعاتى به دست آورده؛ تا آنجا كه به تحليل و تجزيه و بحث در مسائل نجومى قادر بوده است؛ مثلاً در اثناى تفسير آيه «اللّهُ الَّذِي رَفَعَ السَّماواتِ» [1] ، در ص ۱۷۲ از مجلّد سوم [2] ، بحثى درباره هفت آسمان معلّق دارد و اقوال مختلف را درباره تعليق آسمان يادآور مى شود و نظر خود را صريحاً اظهار مى نمايد؛ و همچنين در ص ۲۳۵ از مجلد سوم [3] ، در تفسير آيه: «وَ لَقَدْ جَعَلْنا فِي السَّماءِ بُرُوجاً» [4] ، بروج دوازده گانه و منازل سيّارات را نام مى برد و آراى ديگران را در اين خصوص به بحث خود مى افزايد. و باز در تفسير آيه: «تَبارَكَ الَّذِي جَعَلَ فِي السَّماءِ بُرُوجاً» [5] (تفسير ابوالفتوح رازى، ج ۴، ص ۱۰۴). [6]
و در تفسير آيه: «وَ الْقَمَرَ قَدَّرْناهُ مَنازِلَ» (تفسير ابوالفتوح رازى، ج ۴، ص ۴۱۰).

[1] رعد (۱۳): آيه ۲.

[2] روض الجنان، ج ۱۱، ص ۱۷۸.

[3] همان، ج ۱۱، ص ۳۱۳.

[4] رعد (۱۳): آيه ۱۶.

[5] الفرقان (۲۵): آيه ۶۱.

[6] روض الجنان، ج ۱۴، ص ۲۷۸ ـ ۲۷۹.