بارى، همچنان كه فقيد سعيد علاّمه قزوينى در مجلّد پنجم تفسير ابوالفتوح، [1] ذيل عنوان «خاتمة الطّبع»، آنجا كه درباره نسب مؤلّف بحث مى كند، خزاعى بودن شيخ و اينكه وى از بديليان است و جدّ اعلاى وى به بديل بن ورقاء مى رسد يا خير، چنين اظهار نظر مى نمايد:
و مخفى نماناد كه از اولاد بديل بن ورقاء خزاعى مذكور، عدّه كثيرى از خاندان هاى عربى الاصل، كه بعدها به طول اقامت در ايران و خلطه و آميزش با ايرانيان، به كلّى ايرانى و زبانشان فارسى شد، در قديم الايّام از جزيرة العرب به ايران مهاجرت كرده و در نقاط شمالى ايران در نواحى نيشابور و سبزوار و رى و غيره سكنا گزيده بوده اند و بسيارى از خاندان ها به اسم «بديليان» (نسبت به جدّ اعلاى ايشان بديل بن ورقاء مذكور) معروف بوده اند و سمعانى در كتاب الأنساب در نسبت «بديلى»، و ابوالحسن بيهقى در تاريخ بيهق در ضمن تعداد خاندانهاى قديم آن ناحيه، اسامى جمعى از معاريف بديليان را به دست داده اند و مؤلّف ما نحن فيه شيخ ابوالفتوح رازى و خاندان او، گرچه ايشان نيز از اولاد بديل بن ورقاء خزاعى بوده اند، ولى اين شعبه از اولاد بديل گويا به بديليان معروف نبوده اند؛ چه در هيچ يك از كتب رجال نسبت مزبور در حقّ مؤلّف يا يكى از اعضاى خانواده او به نظر نرسيد.
از كلّيه منابع و مآخذى كه از شيخ نام برده اند و در اين فصل نقل شده، چنين برمى آيد كه سلسله نسب ابوالفتوح به نافع بن بديل بن ورقاء خزاعى، كه از صحابه رسول اكرم صلى الله عليه و آله بوده، مى رسد؛ در حالى كه پدران شيخ از احمد، كه جدّ پنجم است به بالا، معلوم نيست. به علاوه در ميان آراء و عقايد كسانى كه ابوالفتوح را منسوب

[1] ر.ك: مقدمه روض الجنان، ج ۱، ص ۲۲ ـ ۲۳.