۱۲. سبب و انگيزه تأليف اين كتاب

يازده ساله بودم كه دست در دست پدر ارجمندم شادروان مهدى حقوقى به مجالس قرائت و تفسير قرآن، در مولد خود، راه پيدا كردم. پدر ـ كه خدايش غريقِ رحمتِ بى منتهاى خويش فرمايد ـ علاقه اى وافر و عقيدتى راسخ، مرا و برادر مِهترم را با خود به مجامع دينى مى برد و با مردان سالخورده متديّن، كه در تشكيل آن چنان مجالس عشقى بيرون از وصف از خود نشان مى دادند، يك جا مى نشاند و به گوش دادن تلاوتِ كتاب آسمانى، كه با صداى دلنشين قارئين خوشخوان همراه بود، تشويق و تحريض مى فرمود؛ خود نيز قرآن را با جذبه و حرارتى خاص تلاوت مى كرد. سحرگاهان، پيش از سپيده دم و پس از اداىِ فريضه، به صداى تلاوت قرآنِ پدر، از خواب برمى خاستيم و دوگانه به درگاه يگانه مى گزارديم. آن گاه كه از اداى اين دستور دينى فارغ مى شديم به قرائت يكى دو صفحه از مُصحَفِ عزيز مى پرداختيم. اين خود عادتى بود پسنديده كه در خانواده ما، همچون خانواده هاى ديگرِ ايرانيانِ مسلمان، جاى باز كرده و آرام آرام ما را خويگر شده بود.
به ياد دارم كه در چهاردهمين بهار زندگى، در ماه مبارك رمضان، شبى به عادت مؤلوف، با پدر به مجلس قرائت قرآن رفتم. قرائت و تفسير قرآن مجيد، كه توسط مرحوم آية اللّه سيّد عبدالرّسول صدرائى، مرد جليل القدر و عارف وارسته نظارت و مراقبت مى شد، آغاز گرديد. پس از آنكه يكى دو تن از حاضرين آياتى چند تلاوت كردند، آن سيّد فاضل و شاعر عارف مرا به تلاوتِ كلام ربّ العزّه دعوت فرمود. در اجراى دستورش با هراس و بيم به خواندن چند آيه پرداختم كه خوشبختانه مقبول افتاد. او به ترجمه و تفسير آن آيات، لب به سخن گشود و با شور و جذبه اى، به گزارش آيتى از قرآن و بيان عقيدت بزرگان دين و استنباط خويش سخنها گفت كه همگى ما را، هر كس به قدر فهمِ خويش، مفيد واقع گرديد. قدرت و مهارت آن مرد