ج‌

- اگر در صحّت (السّلام علينا و على عباد اللَّه الصّالحين) شكّ كرد تكرار نكند و (السّلام عليكم ..) را بگويد و اگر احيانا تكرار كرد احوط آنست كه بعد از (السّلام عليكم) نماز را اعاده كند امّا اگر يقين پيدا كرد كه (السّلام علينا ..) را غلط اداء كرده جائز است آن را بنحو صحيح، تكرار كند و فرق بين صورت شكّ و يقين اين است كه چون بنظر ما (السّلام علينا ..) بنا بر احتياط، مخرج نيست پس با شكّ در صحّت اداء آن، اگر بخواهد تكرار كند احتمال آنست كه در واقع، صحيح اداء كرده باشد و با تكرار آن، احتمال گفتن كلام آدمى، و بعبارة اخرى احتمال اتيان مبطل مى‌دهد، بخلاف آن كه يقين پيدا كند كه غلط اداء كرده كه در اين صورت، تكرار، اشكالى ندارد زيرا- به مقتضاى آن كه غلط اداء كرده- مثل كسى مى‌ماند كه هنوز اين سلام را نگفته و حال مى‌خواهد بگويد كه البتّه اشكالى ندارد.

س 209

- سلامهاى نماز را بايد به قصد تحيّت گفت يا نه؟.

ج‌

- گفتن سلام اوّل (السّلام عليك أيّها النّبيّ و رحمة اللَّه و بركاته) به قصد تحيّت به حضرت پيغمبر صلّى اللَّه عليه و آله جائز است ولى در دو سلام ديگر احتياط، آنست كه قصد تحيّت ننمايد به شرحى كه در مسأله 5 فصل فى التّسليم، از كتاب عروة الوثقى ذكر شده است.

س 210

- در رساله توضيح المسائل، مسأله 1116 فرموده‌ايد اگر سلام نماز را فراموش كند، و موقعى يادش بيايد كه صورت نماز بهم خورده است، چنانچه پيش از آن كه صورت نماز بهم بخورد كارى كه عمدى و سهوى آن نماز را باطل مى‌كند- مثل پشت بقبله كردن- انجام نداده باشد، نمازش صحيح است و اگر پيش از آن كه صورت نماز بهم بخورد كارى كه عمدى و سهوى آن نماز را باطل مى‌كند انجام داده باشد نمازش باطل است، بفرماييد آنجا كه پيش از بهم خوردن صورت نماز منافى به جا نياورده، يادش مى‌آيد كه سلام را نگفته لازم است. سلام را حالا كه يادش آمده بگويد يا سلام لازم نيست، زيرا مسأله ساكت است، و ديگر اين كه صورت نماز تا چه وقت و چگونه بهم مى‌خورد؟.

ج‌

- مراد از بهم خوردن صورت نماز، بهم خوردن موالات است، و معنى بهم‌