نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 9 صفحه : 323
درست است كه با اين كار احساس گناه و شرمندگى و جدان خواهيد كرد، چرا كه با
برادر كوچك خود اين جنايت را روا داشتهايد ولى جبران اين گناه ممكن است، توبه
خواهيد كرد" و پس از آن جمعيت صالحى خواهيد شد"! (وَ تَكُونُوا مِنْ بَعْدِهِ قَوْماً صالِحِينَ).
اين احتمال نيز در تفسير جمله اخير داده شده كه منظور آنها اين بوده است كه
بعد از دور ساختن يوسف از چشم پدر، مناسبات شما با پدر به صلاح مىگرايد، و
ناراحتيهايى كه از اين نظر داشتيد از ميان مىرود، ولى تفسير اول صحيحتر به نظر
مىرسد.
بهر حال اين جمله دليل بر آن است كه آنها احساس گناه با اين عمل مىكردند و در
اعماق دل خود كمى از خدا ترس داشتند، و به همين دليل پيشنهاد توبه بعد از انجام
اين گناه مىكردند.
ولى مساله مهم اينجاست كه سخن از توبه قبل از انجام جرم در واقع براى فريب و
جدان و گشودن راه به سوى گناه است، و به هيچوجه دليل بر پشيمانى و ندامت نمىباشد.
و به تعبير ديگر توبه واقعى آن است كه بعد از گناه، حالت ندامت و شرمسارى براى
انسان پيدا شود، اما گفتگو از توبه قبل از گناه، توبه نيست.
توضيح اينكه بسيار مىشود كه انسان به هنگام تصميم بر گناه يا مخالفت و جدان
روبرو مىگردد و يا اعتقادات مذهبى در برابر او سدى ايجاد مىكند و از پيشرويش به
سوى گناه ممانعت به عمل مىآورد، او براى اينكه از اين سد به آسانى بگذرد و راه
خود را به سوى گناه باز كند و جدان و عقيده خود را با اين سخن مىفريبد، كه من پس
از انجام گناه بلا فاصله در مقام جبران بر مىآيم، چنان نيست كه دست روى دست
بگذارم و بنشينم، توبه مىكنم، بدر خانه خدا مىروم، اعمال صالح انجام مىدهم، و
سرانجام آثار گناه را مىشويم!.
نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 9 صفحه : 323