كنايه از اين است كه با آنها معامله شخص فراموشكار مى‌كند، يعنى هيچگونه سهمى از رحمت و توفيق خود براى آنها قائل نمى‌شود.

اين گونه تعبير حتى در سخنان روزمره نيز ديده مى‌شود كه مثلا مى‌گوئيم:

چون تو وظيفه خود را فراموش كردى، ما هم به هنگام پرداختن مزد و پاداش تو را فراموش خواهيم كرد، يعنى مزد و پاداشى به تو نخواهيم داد.

اين معنى در روايات اهل بيت ع نيز كرارا وارد شده است‌ [1] قابل توجه اينكه: موضوع نسيان پروردگار با" فاء تفريع" بر نسيان آنها عطف شده است، يعنى فراموشكارى آنها نسبت به فرمان الهى و ذات پاك او اثرش اين است كه خدا هم آنها را از مواهب خويش محروم مى‌سازد و اين نتيجه عمل آنها است.

پنجم: اينكه" منافقان فاسقند و بيرون از دائره اطاعت فرمان خدا" (إِنَّ الْمُنافِقِينَ هُمُ الْفاسِقُونَ‌).

آنچه در آيه فوق درباره صفات مشترك منافقان گفته شد در هر عصر و زمانى ديده مى‌شود. منافقان عصر ما با چهره‌هاى جديدى كه به خود گرفته‌اند، در اصول فوق همانند منافقان قرون پيشين هستند، هم تشويق به فساد مى‌كنند، هم جلو كار نيك را مى‌گيرند، هم بخيل و ممسكند، و هم خدا را در تمام زندگانيشان فراموش كرده‌اند، و هم قانون‌شكن و فاسقند. و عجيب اينكه با تمام اين اوصاف، مدعى ايمان به خدا و اعتقاد محكم و مبرم به مبانى دينى و اسلامى نيز هستند!

[1] به تفسير نور الثقلين جلد 2 صفحه 239 و 240 مراجعه فرمائيد.