مى‌كند، كه در آن زمان از نظر علم و دانش بشر پوشيده بود و آن اينكه ماه داراى حركت است و اما خورشيد حركتى ندارد.

4- در آيات فوق آمد و شد شب و روز يكى از نشانه‌هاى خدا شمرده شده است، و اين به خاطر آن است كه اگر نور آفتاب يك نواخت و به طور مداوم بر زمين مى‌تابيد مسلما درجه حرارت در زمين به قدرى بالا مى‌رفت كه قابل زندگى نبود (مانند حرارت سوزان ماه در روزهايش كه به اندازه 15 شبانه روز زمين طولانى است) و همچنين اگر شب به طور مستمر ادامه مى‌يافت همه چيز از شدت سرما مى‌خشكيد (همانند شبهاى طولانى ماه) ولى خداوند اين دو را پشت سر يكديگر قرار داده تا بستر حيات و زندگى را در كره زمين آماده و مهيا سازد [1] نقش عدد و حساب و تاريخ و سال و ماه در نظام زندگى بشر و پيوندهاى اجتماعى و كسب و كار بر همه كس روشن و آشكار است.

[عدد و حساب مهمترين مساله در زندگى بشر]

5- مساله عدد و حساب كه در آيات فوق به آن اشاره شده در واقع يكى از مهمترين مسائل زندگى بشر در تمام زمينه‌ها است.

مى‌دانيم اهميت يك موهبت هنگامى آشكار مى‌شود كه زندگى را بدون آن مورد مطالعه و بررسى قرار بدهيم، روى اين حساب، فكر كنيد اگر يك روز تاريخ (امتياز روزها، ماهها و سالها) از زندگى بشر برداشته شود و مثلا نه روزهاى هفته روشن باشد و نه روزهاى ماه و نه شماره ماهها و سالها، در اين موقع تمام مسائل تجارى، اقتصادى، سياسى و هر گونه قرار داد و برنامه زمان‌بندى شده به هم مى‌ريزد، و هيچ كارى نظم و انضباطى به خود نخواهد گرفت، حتى وضع كشاورزى، دامدارى و صنايع توليدى نيز دچار هرج و مرج مى‌شود.

اما از آنجا كه خداوند، انسان را براى يك زندگى سعادتبخش، و توأم‌

[1] در جلد اول صفحه 410 و جلد 3 صفحه 214 نيز در اين باره توضيحات ديگرى داده‌ايم.