اين بود درس بزرگى كه داستان مسجد ضرار به همه مسلمانان براى همه اعصار و قرون داد.

از اين بحث اين موضوع نيز روشن مى‌شود كه اهميت اتحاد در ميان صفوف مسلمين در نظر اسلام بقدرى زياد است كه حتى اگر ساختن مسجدى در كنار مسجد ديگر باعث ايجاد تفرقه و اختلاف و شكاف در ميان صفوف مسلمانان گردد آن مسجد تفرقه‌انداز نامقدس است.

2- دومين درسى كه از آيات فوق مى‌گيريم اين است كه خداوند در اين آيات به پيامبر ص دستور مى‌دهد در مسجد ضرار نماز نخوان بلكه در مسجدى كه پايه آن بر شالوده تقوا بنا شده است نماز بخوان.

اين" نفى" و" اثبات" كه از شعار اصلى اسلام" لا اله الا اللَّه" تا برنامه‌هاى بزرگ و كوچك ديگر همه جلوه‌هاى آن است، اين واقعيت را بيان مى‌كند كه هميشه در كنار هر نفى بايد اثباتى باشد، تا جامه عمل بخود بپوشد، اگر ما مردم را از رفتن به مراكز فساد نهى مى‌كنيم، بايد در مقابل آن كانونهاى پاكى براى اجتماع و ارضاى روح زندگى گروهى بسازيم، اگر از تفريحات ناسالم جلوگيرى مى‌كنيم بايد وسائل تفريحات سالمى فراهم سازيم، اگر از مدارس استعمارى نهى مى‌كنيم بايد فرهنگى سالم و مراكزى پاك براى آموزش و پرورش تشكيل بدهيم اگر بى‌عفتى را محكوم مى‌سازيم بايد وسائل ازدواج آسان در اختيار جوانان بگذاريم.

آنها كه تمام قدرت خود را در" نفى" بكار مى‌اندازند، و در برنامه‌هايشان خبرى از اثبات نيست، يقين داشته باشند كه نفيشان هم كمتر بجايى خواهد رسيد.

چرا كه اين سنت آفرينش است كه بايد همه غرائز و احساسات را از طريق‌