نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 7 صفحه : 19
تفسير:
نشانههاى
دوزخيان!
اين آيات
بحثى را كه در آيات گذشته در زمينه دانشمندان دنياپرست و همچنين عوامل هدايت و
ضلالت گذشت تكميل مىكند، در اين آيات مردم به دو گروه تقسيم شدهاند و صفات هر
كدام توضيح داده شده:" گروه دوزخيان و گروه بهشتيان".
نخست در باره
دوزخيان كه گروه اولند با تكيه به سوگند و تاكيد چنين مىگويد:" ما بسيارى از
جن و انس را براى دوزخ آفريديم" (وَ لَقَدْ ذَرَأْنا
لِجَهَنَّمَ كَثِيراً مِنَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ).
"
ذرأنا" از ماده" ذرء" (بر وزن زرع) در اينجا به معنى خلقت و آفرينش
است ولى در اصل به معنى پراكنده ساختن و منتشر نمودن آمده، چنان كه در قرآن
مىخوانيم تذروه الرياح:" بادها آن را پراكنده مىكنند" (سوره كهف آيه
45) و از آنجا كه آفرينش موجودات موجب انتشار و پراكندگى آنها در روى زمين
مىگردد، اين كلمه به معنى خلقت آفرينش نيز آمده است.
و در هر حال
اشكال مهمى كه در اينجا پيش مىآيد اين است كه چگونه خداوند مىفرمايد:" ما
بسيارى از جن و انس را براى دوزخ آفريديم"، مگر نه اين است كه در جاى ديگر
مىخوانيم وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ[1]: كه مطابق آن همه جن و انس تنها براى پرستش خدا و ترقى و تكامل و
سعادت آفريده شدهاند، به علاوه اين تعبير بوى جبر در آفرينش و خلقت مىدهد و به
همين جهت بعضى از طرفداران مكتب جبر همچون" فخر رازى" براى اثبات مذهب
خود با آن استدلال كردهاند.