بايد حد اقل غبارى هر چند مختصر باشد بدست بچسبد [1] تنها چيزى كه در اينجا باقى مى‌ماند معنى‌ صَعِيداً طَيِّباً است: بسيارى از دانشمندان لغت براى صعيد دو معنى ذكر كرده‌اند، يكى خاك و ديگرى تمام چيزهايى كه سطح كره زمين را پوشانيده، اعم از خاك، ريگ، سنگ و غيره، و همين موضوع باعث اختلاف نظر فقهاء در چيزى كه تيمم بر آن جايز است شده كه آيا فقط تيمم بر خاك جايز است و يا سنگ و شن و مانند آن نيز كفايت مى‌كند، ولى با توجه به ريشه لغوى كلمه" صعيد" كه همان" صعود و بالا قرار گرفتن" مى‌باشد، معنى دوم به ذهن نزديكتر است.

طيب به چيزهايى گفته مى‌شود كه با طبع آدمى موافق باشد و در قرآن به بسيارى از موضوعات اطلاق شده است (البلد الطيب- مساكن طيبة- ريح طيب- حياة طيبة و ...) و هر چيز پاكيزه را نيز" طيب" مى‌گويند زيرا طبع آدمى ذاتا از اشياء ناپاك متنفر است. و از اينجا روشن مى‌شود كه خاك تيمم بايد كاملا پاك و پاكيزه باشد.

مخصوصا در رواياتى كه از پيشوايان اسلام به ما رسيده روى اين موضوع كرارا تكيه شده است، در روايتى چنين مى‌خوانيم:

نهى امير المؤمنين ان يتيمم الرجل بتراب من اثر الطريق‌

: على ع از تيمم كردن به روى خاكهاى آلوده كه در جاده‌ها است نهى فرمود [2] قابل توجه اينكه تيمم اگر چه در قرآن و حديث بمعنى همين وظيفه مخصوص اسلامى است ولى در لغت بمعنى قصد كردن است، در حقيقت قرآن مى‌گويد:

به هنگامى كه مى‌خواهيد تيمم كنيد بايد تصميم بگيريد قطعه زمين پاكى را از

[1] در باره احكام تيمم و همچنين فلسفه اين حكم اسلامى و اينكه نه تنها كارى ضد بهداشتى نيست بلكه جنبه بهداشتى نيز دارد و همچنين معنى كلمه" غائط" و مسائل ديگرى از اين قبيل در جلد سوم تفسير نمونه صفحه 398 مشروحا بحث كرديم.

[2] وسائل الشيعه جلد 2 صفحه 969.