مردمى كه گرفتار آن شكست فاحش شده بودند و آن همه كشته و مجروح داده بودند (اگر چه عامل اصلى همه اينها خودشان محسوب مى‌شدند) چنين مردمى نياز شديد به محبت و دلجويى و مرهم گذاشتن بر جراحات قلبى و جسمى داشتند، تا به سرعت همه اين جراحات، التيام پذيرد و آماده براى حوادث آينده شوند.

در اين آيه اشاره به يكى از صفات مهم كه در هر رهبرى لازم است شده و آن، مسئله گذشت و نرمش و انعطاف در برابر كسانى است كه تخلفى از آنها سرزده و بعدا پشيمان شده‌اند، بديهى است شخصى كه در مقام رهبرى قرار گرفته اگر خشن و تندخو و غير قابل انعطاف و فاقد روح گذشت باشد بزودى در برنامه‌هاى خود مواجه با شكست خواهد شد و مردم از دور او پراكنده مى‌شوند و از وظيفه رهبرى بازمى‌ماند و بهمين دليل على ع در يكى از كلمات قصار خود مى‌فرمايد:

آلة الرياسة سعة الصدر

: وسيله رهبرى گشادگى سينه است.

دستور به مشورت‌

وَ شاوِرْهُمْ فِي الْأَمْرِ بعد از فرمان عفو عمومى، براى زنده كردن شخصيت آنها و تجديد حيات فكرى و روحى آنان دستور مى‌دهد كه در كارها با مسلمانان مشورت كن و راى و نظر آنها را بخواه.

اين دستور بخاطر آن است كه پيامبر ص- همانطور كه اشاره كرديم- قبل از آغاز جنگ" احد" در چگونگى مواجهه با دشمن با ياران خود مشورت كرد و نظر اكثريت بر اين شد كه اردوگاه، دامنه احد باشد و ديديم كه اين نظر، محصول رضايت بخشى نداشت. در اينجا اين فكر به نظر بسيارى مى‌رسيد كه در آينده پيامبر ص نبايد با كسى مشورت كند. قرآن به اين طرز تفكر پاسخ مى‌گويد و دستور مى‌دهد كه باز هم با آنها مشورت كن هر چند نتيجه مشورت در