نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 3 صفحه : 118
مسلمانان را به وحشت افكند تا آنجا كه از ميدان جنگ فرار كردند و حتى بعضى
مىخواستند از اسلام هم برگردند، در آيه فوق مجددا براى تنبيه و بيدارى اين دسته
مىفرمايد: مرگ بدست خدا و فرمان او است و براى هر كس اجلى مقرر شده است كه
نمىتواند از آن فرار كند، بنا بر اين اگر پيامبر در اين ميدان شربت شهادت
مىنوشيد چيزى جز انجام يافتن يك سنت الهى نبود با اين حال نبايد مسلمانان از آن
وحشت كنند و دست از ادامه مبارزه بردارند.
از سوى ديگر فرار از ميدان جنگ نيز نمىتواند از فرا رسيدن اجل جلوگيرى كند
همان طور كه شركت در ميدان جهاد نيز اجل انسان را جلو نمىاندازد بنا بر اين فرار
از ميدان جهاد براى حفظ جان بيهوده است.
در باره معنى اجل و همچنين اجل" حتمى" و" معلق" و فرق
ميان آنها مشروحا در ذيل آيه دوم از سوره" انعام" به خواست خدا بحث
خواهيم كرد.
وَ مَنْ يُرِدْ ثَوابَ الدُّنْيا نُؤْتِهِ مِنْها وَ مَنْ
يُرِدْ ثَوابَ الْآخِرَةِ نُؤْتِهِ مِنْها: در
پايان آيه مىفرمايد: سعى و كوشش انسان هيچگاه ضايع نمىشود، اگر هدف كسى تنها
نتيجههاى مادى و دنيوى باشد و همانند بعضى از رزمندگان احد تنها بخاطر غنيمت تلاش
كند، بالآخره بهرهاى از آن بدست مىآورد اما اگر هدف عاليتر بود، و كوششها در
مسير حيات جاويدان و فضائل انسانى به كار افتاد، باز به هدف خود خواهد رسيد، بنا
بر اين حالا كه رسيدن به دنيا يا آخرت هر دو نيازمند به كوشش است، پس چرا انسان
سرمايههاى وجودى خود را در مسير دوم كه يك مسير عالى و پايدار است به كار
نيندازد؟ سپس بار ديگر تاكيد مىكند كه" پاداش شاكران را بزودى خواهيم
داد". (وَ سَنَجْزِي الشَّاكِرِينَ).
قابل توجه اينكه در آيه سابق اين جمله به صورت فعل غائب ذكر شده بود و در
اينجا به صورت فعل متكلم، و اين نهايت تاكيد وعده الهى را به دادن پاداش به آنها
بيان مىكند، و به تعبير ساده خداوند مىگويد: ضامن پاداش آنها منم.
در تفسير" مجمع البيان" در ذيل آيه، از امام باقر ع چنين نقل شده
نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 3 صفحه : 118