3- بعضى روى قسمت خاصى از اين زمان مانند عصر قيام پيغمبر اكرم ص يا عصر قيام مهدى ع كه داراى ويژگى و عظمت خاصى در تاريخ بشر بوده و هست انگشت گذارده، و سوگند را ناظر به آن مى‌دانند [1] 4- بعضى نيز به همان ريشه لغوى اين واژه برگشته، و سوگند را ناظر به انواع فشارها و مشكلاتى مى‌دانند كه در طول زندگى انسانها رخ مى‌دهد، آنها را از خواب غفلت بيدار مى‌كند، به ياد خداوند بزرگ مى‌اندازد، و روح استقامت را پرورش مى‌دهد.

5- بعضى ديگر آن را اشاره به" انسانهاى كامل" مى‌دانند كه عصاره عالم هستى و جهان آفرينشند.

6- بالآخره بعضى آن را ناظر به" نماز عصر" شمرده‌اند، به خاطر اهميت ويژه‌اى كه در ميان نمازها دارد، زيرا آنها" صلاة وسطى" را كه در قرآن روى آن تاكيد خاصى به عمل آورده نماز عصر مى‌دانند.

با اينكه تفسيرهاى فوق با هم تضادى ندارد و ممكن است همه در معنى آيه جمع باشد و سوگند به تمام اين امور مهم ياد شود، ولى در ميان آنها از همه مناسبتر همان عصر به معنى زمان و تاريخ بشر است، چرا كه بارها گفته‌ايم سوگندهاى قرآن همواره متناسب با مطلبى است كه سوگند به خاطر آن ياد شده، و مسلم است كه خسران انسانها در زندگى نتيجه گذشتن زمان عمر آنها است، و يا عصر قيام پيغمبر خاتم ص به خاطر اينكه برنامه چهار ماده‌اى ذيل سوره در چنين عصرى نازل گرديده.

از آنچه گفته شد عظمت آيات قرآن و گستردگى مفاهيم آن به خوبى‌

[1] در حديثى از امام صادق (ع) مى‌خوانيم كه در تفسير آيه‌ وَ الْعَصْرِ إِنَّ الْإِنْسانَ لَفِي خُسْرٍ فرمود:

العصر عصر خروج القائم‌

:" منظور از عصر عصر قيام حضرت مهدى (سلام اللَّه عليه) است" (نور الثقلين) جلد 5 صفحه 666 حديث 5.