فرمود" ما انسان را در درد و رنج آفريديم" هم زندگى او توأم با رنج است و هم اطاعت فرمان پروردگار توأم با مشكلات مى‌باشد.

در سخنى از امير مؤمنان على ع مى‌خوانيم:

ان الجنة حفت بالمكاره و ان النار حفت بالشهوات:

" بهشت در ميان ناملائمات پيچيده شده و دوزخ در لابلاى شهوات" [1] در اينجا به چند نكته بايد توجه داشت:

1- منظور از" فَكُّ رَقَبَةٍ" ظاهرا همان آزاد كردن بردگان و بندگان است.

در حديثى آمده است كه مردى اعرابى خدمت پيامبر ص آمده و عرض كرد اى رسول خدا! عملى به من تعليم كن كه مرا داخل بهشت كند، فرمود:

ان كنت اقصرت الخطبه لقد عرضت المسالة:" اگر چه سخن كوتاهى گفتى، اما مطلب بزرگى سؤال كردى" (يا اينكه گرچه سخن كوتاهى گفتى اما مقصود خود را به خوبى بيان كردى) سپس افزود: اعتق النسمة و فك الرقبة:" بردگان را آزاد كن و گردنها را (از طوق بردگى) بگشا".

راوى سؤال مى‌كند مگر اين دو يكى نيست؟

فرمود: نه، منظورم از اول اين است كه مستقلا برده‌اى را آزاد كنى، و در دوم اينكه كمك به پرداخت قيمت آن نما تا آزاد شود.

سپس افزود:

و الفى‌ء على ذى الرحم الظالم، فان لم يكن ذلك فاطعم الجائع، واسق الظمان، و امر بالمعروف، و انه عن المنكر، فان لم تطق ذلك فكف لسانك الا من الخير

:" نسبت به خويشاوندانى كه به تو ستم كرده و از تو بريده‌اند باز گرد (و به آنها نيكى كن) و اگر چنين كارى ممكن نشود

[1]" نهج البلاغه" خطبه 176.