و حقايق عالم ديگر در برابر او آشكار مى‌شود، و به برزخ و معاد يقين پيدا مى‌كند در همان لحظه نيز فريادش بلند مى‌شود كه" مرا باز گردانيد تا عمل صالحى انجام دهم"" رَبِّ ارْجِعُونِ لَعَلِّي أَعْمَلُ صالِحاً فِيما تَرَكْتُ‌" (مؤمنون 99- 100).

تعبير به" سيعلمون" (با" س" كه معمولا براى آينده نزديك مى‌آيد) اشاره به اين است كه قيامت امرى است نزديك، و تمام عمر دنيا در برابر آن ساعتى بيش نيست! در اينكه دو آيه فوق كه به صورت تكرار آمده به منظور تاكيد يك واقعيت (آگاهى آنها در آينده نزديك از قيامت و رستاخيز) است، يا بيان دو مطلب جداگانه (اولى اشاره به اين است كه در آينده نزديك عذاب دنيا را مى‌بينند، و دومى اشاره به اينكه عذاب آخرت را بعد از آن خواهند ديد) مفسران دو احتمال داده‌اند، ولى تفسير اول مناسبتر به نظر مى‌رسد.

اين احتمال نيز داده شده كه منظور اين است كه با پيشرفت علم و دانش بشر شواهد و دلائل بر وجود رستاخيز آن قدر فراوان مى‌شود كه حتى منكران چاره‌اى جز اعتراف به آن نمى‌بينند.

ولى اشكال اين تفسير آن است كه چنين آگاهى براى آيندگان از نوع بشر خواهد بود نه براى آن گروهى كه در عصر پيامبر ص مى‌زيستند و در امر قيامت اختلاف داشتند، در حالى كه آيه درباره آنها سخن مى‌گويد.

نكته‌ها:

1- مساله" ولايت" و" نبا عظيم":

چنان كه گفتيم" نبا عظيم" به چند معنى تفسير شده: قيامت، قرآن، تمام اصول عقائد دينى اعم از مبدء و معاد، ولى قرائن موجود در مجموعه آيات اين‌