نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 26 صفحه : 32
(درباره نفخ صور و نكات مربوط به آن به طور
مشروح در جلد 19، ذيل آيه 68 زمر، صفحه 534 تا 542 بحث كردهايم) آيه مورد بحث
مىگويد: در آن روز فوج فوج وارد محشر مىشويد، در حالى كه آيه 95 مريم مىگويد:
" هر كس
در آن روز تنهاست" وَ كُلُّهُمْ آتِيهِ يَوْمَ
الْقِيامَةِ فَرْداً و آيه 71 اسراء مىگويد:" هر گروهى با
پيشواى خودشان وارد عرصه محشر مىشوند"" يَوْمَ
نَدْعُوا كُلَّ أُناسٍ بِإِمامِهِمْ".
جمع ميان اين
آيات چنين است كه فوج فوج بودن مردم منافاتى با اين ندارد كه هر فوج با رهبرش وارد
محشر شود، و اما فرد بودن آنها به خاطر اين است كه قيامت مواقف متعددى دارد، ممكن
است در مواقف نخستين مردم گروه گروه با رهبران هدايت و ضلال وارد محشر شوند، اما
به هنگام قرار گرفتن در پاى محكمه عدل الهى فرد فرد باشند، و به تعبير قرآن در آيه
21 سوره ق هر كدام با يك نفر مامور و يك گواه در آنجا حاضر مىگردند"
وَ جاءَتْ كُلُّ نَفْسٍ مَعَها سائِقٌ وَ شَهِيدٌ".
اين احتمال
نيز وجود دارد كه منظور از فرد بودن جدا شدن از دوستان و حاميان و يار و ياور
باشد، چرا كه انسان در آنجا خودش هست و عملش.
***
و به
دنبال آن مىافزايد:" آسمان گشوده مىشود، و به صورت درهاى متعددى در
مىآيد" (وَ فُتِحَتِ السَّماءُ فَكانَتْ أَبْواباً).
منظور از
اين" درها" چيست؟ و گشوده شدن چه مفهومى دارد؟
بعضى
گفتهاند: منظور اين است كه درهاى عالم" غيب" به عالم" شهود"
گشوده مىشود، حجابها كنار مىرود، و عالم فرشتگان به عالم انسان راه مىيابد
[1]