نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 26 صفحه : 174
و فرار
مىكردند، ولى شدت وحشت حوادث هولناك آستانه قيامت آن چنان است كه اينها را گرد هم
جمع مىكند، و همه چيز را فراموش مىكند، گويى مىخواهند با اين اجتماعشان از شدت
ترس و وحشت خود بكاهند.
و به تعبير
ديگر: وقتى آن صحنههاى هولناك خصائص ويژه حيوانات وحشى را از آنها مىگيرد با
انسانها چه مىكند؟! ولى بسيارى از مفسران معتقدند كه آيه فوق اشاره به" حشر حيوانات
وحشى" در دادگاه قيامت است كه آنها نيز در عالم خود و در حدود آگاهى خويش
مسئوليتهايى دارند، و اگر ظلم و ستمى به يكديگر كرده باشند در آنجا از آنها قصاص
مىشود، و اين آيه را شبيه آيه 38 سوره" انعام" مىدانند كه مىگويد:
وَ ما مِنْ دَابَّةٍ فِي الْأَرْضِ وَ لا طائِرٍ يَطِيرُ بِجَناحَيْهِ إِلَّا
أُمَمٌ أَمْثالُكُمْ ما فَرَّطْنا فِي الْكِتابِ مِنْ شَيْءٍ ثُمَّ إِلى
رَبِّهِمْ يُحْشَرُونَ:" هيچ جنبندهاى در زمين و هيچ
پرندهاى كه با دو بال خود پرواز مىكند وجود ندارد مگر اينكه امتهايى همانند شما
هستند، ما چيزى را در اين كتاب فروگذار نكرديم، سپس همگى به سوى پروردگارشان جمع و
محشور مىشوند".
در زمينه حشر
و حساب حيوانات بحث مشروحى در ذيل همان آيه در سوره انعام (جلد 5 صفحه 224 تا 227
داشتيم) ولى آنچه در اينجا مىتوان گفت اين است كه با توجه به اينكه آيات مورد بحث
از نشانههاى هولناك پايان دنيا و آغاز آخرت بحث مىكند تفسير اول مناسبتر است.
***
سپس
مىافزايد: و در آن هنگام كه درياها بر افروخته شود"! (وَ
إِذَا الْبِحارُ سُجِّرَتْ).
"
سجرت" از ماده" تسجير" در اصل به معنى بر افروختن و به هيجان آوردن
آتش است.
نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 26 صفحه : 174