جدا كردند.

" فتنتم" از ماده" فتنه" به معانى مختلفى آمده است آزمايش و امتحان، فريب دادن، بلا و عذاب، ضلالت و گمراهى و شرك و بت‌پرستى و در اينجا بيشتر دو معنى آخر يعنى گمراهى و شرك مناسب است.

" تربصتم" از ماده" تربص" در اصل به معنى انتظار كشيدن است، خواه انتظار بلا و مصيبت باشد، يا فراوانى و نعمت، و در اينجا بيشتر مناسب انتظار مرگ پيامبر ص و برچيده شدن اسلام، يا انتظار كشيدن به معنى تعلل ورزيدن در توبه از گناه و انجام هر گونه كار خير است.

" و ارتبتم" از ماده" ريب" به هر گونه شك و ترديد كه بعدا پرده از روى آن برداشته مى‌شود اطلاق مى‌گردد، و در اينجا بيشتر مناسب با شك در قيامت و يا حقانيت قرآن است.

گرچه مفهوم الفاظى كه در آيه به كار رفته گسترده است ولى ممكن است به ترتيب بيانگر مساله" شرك"، و انتظار" پايان عمر اسلام و پيامبر" ص و سپس شك در" معاد" و بعد از آن آلودگيهاى عملى از طريق فريب أمانى و شيطان باشد، بنا بر اين جمله‌هاى سه‌گانه نخست ناظر به اصول سه‌گانه دين است و دو جمله اخير ناظر به فروع دين.

سرانجام مؤمنان در يك نتيجه‌گيرى منافقان را مخاطب ساخته، مى‌گويند:

" امروز از شما غرامتى پذيرفته نمى‌شود كه در برابر آن از عذاب الهى رهايى يابيد" (فَالْيَوْمَ لا يُؤْخَذُ مِنْكُمْ فِدْيَةٌ).

" و نه از كافران" (وَ لا مِنَ الَّذِينَ كَفَرُوا).

و به اين ترتيب كافران نيز سرنوشتى همچون منافقان دارند، و همگى در گرو گناهان و زشتيهاى اعمال خويشند، و راه خلاصى ندارند.