مى‌شناسد، و از صفات درونى و اعمال برونى به خوبى آگاه است.

بعضى از مفسران گفته‌اند اين آيه در مورد گروهى نازل شد كه بعد از انجام نماز و روزه در مقام مدح خويش بر مى‌آمدند و مى‌گفتند: نماز ما چنين بود، و روزه ما چنان! آيه فوق نازل شد و آنها را از اين كار نهى كرد [1]

نكته‌ها:

1- علم بى پايان خدا

باز در اين آيات به مساله علم خدا و وسعت بى انتهاى آن اشاره شده، ولى تعبير تعبير تازه‌اى است، چرا كه روى دو نكته تكيه مى‌كند كه از خفى‌ترين و پيچيده‌ترين حالات انسان است: حالت آفرينش انسان از خاك كه هنوز عقول دانشمندان در آن حيران است، كه چگونه ممكن است موجود زنده‌اى از موجود بى جان به وجود آيد؟ قطعا چنين امرى در گذشته واقع شده خواه در مورد انسان يا جانداران ديگر، ولى تحت چه شرائطى معلوم نيست، آن قدر اين مساله پيچيده و مرموز است كه تا كنون اسرار آن از علم و دانش بشر مكتوم مانده.

ديگر مساله تحولات اسرارآميز وجود انسان در دوران جنينى است كه آن نيز از مرموزترين كيفيات خلقت انسان است، هر چند شبحى از آن براى علم و دانش بشر كشف شده، اما هنوز مسائل اسرارآميز و سؤالات بدون پاسخ در باره جنين كم نيست.

كسى كه در اين دو حالت از تمام اسرار وجود انسان و تحولات و تغييرات آن آگاه است و او را هدايت و رهبرى و تربيت مى‌كند چگونه ممكن است از

[1]" روح المعانى" جلد 7 صفه 55.