از جمله گفته‌اند: مراد گناهان است! و بعضى گفته‌اند: منظور گناهانى است كه مردم در باره پيامبر ص مرتكب شده بودند مانند اذيت و آزارها، كه با فتح حديبيه از ميان رفت! (در اين صورت ذنب اضافه به مفعول شده نه فاعل)!.

و يا آن را به معنى" ترك اولى" گرفته‌اند.

و يا به معنى گناهان فرضى تفسير كرده‌اند كه اگر فرضا گناهى در آينده يا گذشته مرتكب مى‌شدى ما آنها را مى‌بخشيديم.

اما روشن است كه همه اينها تكلفاتى است بدون دليل، چه اينكه اگر ما عصمت انبياء را مخدوش كنيم فلسفه وجودى آنها از ميان مى‌رود، زيرا پيامبر ص بايد در همه چيز سرمشق باشد، چگونه يك فرد گنهكار مى‌تواند اين نقش را ايفا كند.

به علاوه او خود نياز به رهبر و راهنماى ديگرى دارد تا هدايتش نمايد.

تفسيرهاى ديگر نيز بسيار مخالف ظاهر است و اشكال مهم اين است كه ارتباط آمرزش گناه را از مساله صلح حديبيه قطع مى‌كند.

بهترين تفسير همان است كه در بالا اشاره شد كه هر سه سؤال را يك جا پاسخ مى‌گويد، و ارتباط جمله‌هاى آيه را مشخص مى‌سازد.

اينها همه در باره نخستين موهبت از مواهب چهارگانه‌اى است كه خداوند در پرتو صلح" صلح حديبيه" به پيامبرش داد.

اما" اتمام نعمت پروردگار" و" هدايت به جاده صاف و مستقيم" و" نصرت شكست ناپذير الهى" بعد از پيروزى حديبيه چيزى نيست كه بر كسى مكتوم بماند، اسلام به سرعت گسترش يافت، قلوب آماده را تسخير كرد، عظمت تعليمات آن بر همگان آشكار شد، سمپاشيها را خنثى نمود، نعمت خداوندى را كامل كرد، و براهى مستقيم به سوى پيروزيهاى عظيم هموار ساخت به طورى كه در ماجراى‌