مطابق اين تشبيه لطيف، تقوى همان حالت خويشتندارى و كنترل نفس و تسلط بر شهوات است، در حالى كه بى تقوايى همان تسليم شدن در برابر شهوات سركش و از بين رفتن هر گونه كنترل بر آنها است.

و در جاى ديگرى مى‌فرمايد:

اعلموا عباد اللَّه ان التقوى دار حصن عزيز، و الفجور دار حصن ذليل، لا يمنع اهله، و لا يحرز من لجا اليه، الا و بالتقوى تقطع حمة الخطايا:

" بدانيد اى بندگان خدا كه تقوا قلعه‌اى محكم و شكست‌ناپذير است، اما فجور و گناه حصارى است سست و بى دفاع كه اهلش را از آفات نجات نمى‌دهد و كسى كه به آن پناهنده شود در امان نيست، بدانيد انسان تنها به وسيله تقوا از گزند گناه مصون مى‌ماند" [1] و باز در جاى ديگر مى‌افزايد:

فاعتصموا بتقوى اللَّه فان لها حبلا وثيقا عروته و معقلا منيعا ذروته.

" چنگ به تقواى الهى بزنيد كه رشته‌اى محكم و دستگيره‌اى است استوار و پناهگاهى است مطمئن"! [2] از لابلاى مجموع اين تعبيرات حقيقت و روح تقوى به خوبى روشن مى‌شود.

اين نكته نيز لازم به يادآورى است كه تقوى ميوه درخت ايمان است، و به همين دليل براى به دست آوردن اين سرمايه عظيم بايد پايه ايمان را محكم ساخت.

البته ممارست بر اطاعت، و پرهيز از گناه، و توجه به برنامه‌هاى اخلاقى، بلكه تقوى را در نفس راسخ مى‌سازد، و نتيجه آن پيدايش نور يقين و ايمان‌

[1]" نهج البلاغه" خطبه 157.

[2]" نهج البلاغه" خطبه 190.