نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 2 صفحه : 587
خلاصه اينكه: ما دو مرحله داريم" مرحله قرارداد" و" مرحله
اجرا" در مرحله قرارداد، گاهى الفاظ به صورت جمع ذكر مىشود تا بر همه مصاديق
تطبيق كند، ولى در مرحله اجرا ممكن است مصداق، منحصر به يك فرد باشد، و اين انحصار
در مصداق منافات با كلى بودن مسئله ندارد.
به عبارت ديگر پيغمبر اكرم ص موظف بود طبق قراردادى كه با نصاراى نجران بست
همه فرزندان و زنان خاص خاندانش و تمام كسانى را كه به منزله جان او بودند همراه
خود به مباهله ببرد، ولى اينها مصداقى جز دو فرزند و يك زن و يك مرد نداشت (دقت
كنيد).
اضافه بر اين در آيات قرآن موارد متعددى داريم كه عبارت به صورت صيغه جمع آمده
اما مصداق آن به جهتى از جهات منحصر به يك فرد بوده است: مثلا در همين سوره آيه
173 مىخوانيم: الَّذِينَ قالَ لَهُمُ النَّاسُ إِنَّ
النَّاسَ قَدْ جَمَعُوا لَكُمْ فَاخْشَوْهُمْ:" كسانى كه مردم به آنها گفتند دشمنان (براى حمله به شما) اجتماع
كردهاند از آنها بترسيد".
در اين آيه منظور از" الناس" (مردم) طبق تصريح جمعى از مفسران نعيم
بن مسعود است كه از" ابو سفيان" اموالى گرفته بود تا مسلمانان را از
قدرت مشركان بترساند! و همچنين در آيه 181 مىخوانيم: لَقَدْ سَمِعَ اللَّهُ قَوْلَ الَّذِينَ قالُوا إِنَّ
اللَّهَ فَقِيرٌ وَ نَحْنُ أَغْنِياءُ:" خداوند
گفتار كسانى را كه مىگفتند: خدا فقير است و ما بىنيازيم (و لذا از ما مطالبه
زكات كرده است!) شنيد".
منظور از" الذين" در آيه طبق تصريح جمعى از مفسران" حى بن
اخطب" يا" فنحاص" است.
گاهى اطلاق كلمه جمع بر مفرد به عنوان بزرگداشت نيز ديده مىشود، همان طور كه
در باره ابراهيم مىخوانيم: إِنَّ
إِبْراهِيمَ كانَ أُمَّةً قانِتاً لِلَّهِ:"
ابراهيم امتى بود
نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 2 صفحه : 587