نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 2 صفحه : 401
" وسع" از نظر لغت به معنى گشايش و قدرت است، بنا بر اين آيه، اين
حقيقت عقلى را تاييد مىكند، كه وظايف و تكاليف الهى هيچگاه بالاتر از ميزان قدرت
و توانايى افراد نيست و لذا بايد گفت تمام احكام با همين آيه تفسير و تقييد
مىگردد، و به مواردى كه تحت قدرت انسان است اختصاص مىيابد، بديهى است يك
قانونگذار حكيم و دادگر نمىتواند غير از اين قانون وضع كند، ضمنا جمله فوق، بار
ديگر اين حقيقت را تاييد مىكند كه هيچگاه احكام شرعى از احكام عقلى و فرمان عقل و
خرد جدا نمىگردد، و اين دو در همه مراحل دوش به دوش يكديگر پيش مىروند.
سپس مىافزايد:" هر كار (نيكى) انجام دهد براى خود انجام داده و هر كار
(بدى) كند به زيان خود كرده است" (لَها
ما كَسَبَتْ وَ عَلَيْها مَا اكْتَسَبَتْ).
آرى هر كسى محصول عمل نيك و بد خود را مىچيند و در اين جهان و جهان ديگر با
نتايج و عواقب آن روبرو خواهد شد.
آيه فوق با اين بيان مردم را به مسئوليت خود و عواقب كار خويش متوجه مىسازد و
بر افسانه جبر و اقبال و طالع و موهومات ديگرى از اين قبيل كه افرادى براى تبرئه
خويش دست و پا كردهاند خط بطلان مىكشد.
قابل توجه اينكه: در آيه شريفه در مورد اعمال نيك" كسبت" گفته شده و
در مورد اعمال بد" اكتسبت" شايد تفاوت در تعبير به خاطر اين باشد
كه" كسب" در باره امورى گفته مىشود كه انسان با تمايل درونى و بدون
تكلف آن را انجام مىدهد و موافق فطرت او است، در حالى كه (اكتسب) نقطه مقابل آن
است يعنى كارهايى كه بر خلاف فطرت و نهاد آدمى مىباشد و اين خود مىرساند كه
اعمال نيك مطابق فطرت و نهاد آدمى است و اعمال شر ذاتا بر خلاف فطرت است.
" راغب" در" مفردات" در تفاوت اين دو تعبير مطلب ديگرى
گفته است كه آن هم قابل دقت مىباشد. و آن اين كه" كسب" مخصوص كارهايى
است كه فايده آن
نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 2 صفحه : 401