شان نزول:

در تفسير على بن ابراهيم‌ [1] آمده است: پس از نزول آيات ربا شخصى به نام" خالد بن وليد" خدمت پيامبر اكرم ص حاضر شده عرضه داشت: پدرم چون با" طائفه ثقيف" معاملات ربوى داشت و مطالباتش را وصول نكرده بود وصيت كرده است مبلغى از سودهاى اموال او كه هنوز پرداخت نشده است تحويل بگيرم آيا اين عمل براى من جايز است؟

آيات فوق نازل شد و مردم را به شدت از اين كار نهى كرد.

در روايت ديگرى آمده است كه پيامبر ص بعد از نزول اين آيه فرمود:

الا ان كل ربا من ربا الجاهلية موضوع و اول ربا اضعه ربا العباس بن عبد المطلب‌

:" آگاه باشيد تمام مطالبات ربوى كه در زمان جاهليت مردم از يكديگر داشته‌اند همگى بايد فراموش شود و نخستين مطالبات ربوى كه من آن را به دست فراموشى مى‌سپارم مطالبات عباس بن عبد المطلب است" [2] از اين جمله به خوبى استفاده مى‌شود كه پيامبر ص به هنگامى كه قلم سرخ بر مطالبات ربوى زمان جاهليت مى‌كشيد از بستگان خود شروع كرد و اگر در ميان آنها افراد ثروتمندى مانند عباس بودند كه در زمان جاهليت همچون ديگر ثروتمندان آلوده بودند پيامبر نخست مطالبات آنها را الغاء كرد.

و نيز در روايات آمده است كه پيامبر اسلام ص بعد از نزول اين آيات به فرماندار مكه دستور داد كه اگر آل مغيره كه از رباخواران معروف بودند دست از كار خود بر ندارند با آنها بجنگد [3]

[1] تفسير على بن ابراهيم، جلد 1 صفحه 93.

[2] مجمع البيان، جلد 1- 2 صفحه 392 و الدر المنثور، جلد 2 صفحه 109 با كمى تفاوت.

[3] الدر المنثور، جلد 2 صفحه 108- 107.