طريق بيان اين حقيقت كه اين عالم، عالم آزادى و امتحان است، و گروهى سرانجام مستوجب آتشند دلدارى داده، مى‌گويد:" آيا تو مى‌توانى كسى را كه فرمان عذاب الهى در باره او قطعى و محقق شده نجات دهى؟، آيا مى‌توانى كسى را كه در درون آتش است برگيرى و بيرون آورى"؟! (أَ فَمَنْ حَقَّ عَلَيْهِ كَلِمَةُ الْعَذابِ أَ فَأَنْتَ تُنْقِذُ مَنْ فِي النَّارِ) [1] جمله" حَقَّ عَلَيْهِ كَلِمَةُ الْعَذابِ‌" (فرمان عذاب الهى در باره او محقق شده) اشاره به آياتى همچون آيه 85 سوره ص است كه در باره شيطان و پيروانش مى‌گويد: لَأَمْلَأَنَّ جَهَنَّمَ مِنْكَ وَ مِمَّنْ تَبِعَكَ مِنْهُمْ أَجْمَعِينَ‌:" بطور مسلم دوزخ را از تو و از پيروان تو پر خواهم كرد"! بديهى است قطعى شدن فرمان عذاب در باره اين گروه جنبه اجبارى نداشته، بلكه به خاطر اعمالى است كه مرتكب شده‌اند، و اصرارى است كه در ظلم و فساد و گناه داشته‌اند، به گونه‌اى كه روح ايمان و تشخيص براى هميشه در آنان مرده، و وجود آنان يكپارچه وجود جهنمى شده! و از اينجا روشن مى‌شود جمله" أَ فَأَنْتَ تُنْقِذُ مَنْ فِي النَّارِ":" آيا تو مى‌توانى كسى را كه در دل آتش است نجات دهى"؟ اشاره لطيفى به اين حقيقت است كه دوزخى بودن آنان آن قدر مسلم است كه گويى هم اكنون در دل آتشند، و مى‌دانيم چنين كسانى كه تمام راههاى ارتباطى خود را با خدا بريده‌اند راه نجاتى ندارند، حتى پيغمبر اسلام ص با اينكه" رحمة للعالمين" است، نمى‌تواند آنان را از عذاب رهايى بخشد.

[1] اين جمله در حقيقت محذوفى دارد و در تقدير چنين است:" أ فمن حق عليه كلمة العذاب ا فانت تخلصه أ فانت تنقذ من فى النار" كه جمله" أ فانت تخلصه" حذف شده و جمله دوم دليل و قرينه بر آن است، و بعضى گفته‌اند در تقدير چنين بوده است" أ فمن حقت عليه كلمة العذاب ينجو منه".