الوضوء فى السبرات، و نقل الاقدام الى الجماعات، و انتظار الصلاة بعد الصلاة، و اما الدرجات فافشاء السلام، و اطعام الطعام، و الصلاة فى الليل و الناس نيام‌

:" آنها در مورد" كفارات" (كارهايى كه گناهان را جبران مى‌كند) و" درجات" (آنچه بر درجات انسان مى‌افزايد) به گفتگو پرداختند: اما كفارات وضوى پر آب در سرماى زمستان گرفتن، و به سوى نماز جماعت گام برداشتن، و انتظار نمازى بعد از نماز ديگر كشيدن است، و اما درجات، بسيار سلام كردن و اطعام طعام نمودن، و نماز در شب به هنگامى كه چشم مردم در خواب است باشد" [1] البته در اين حديث صريحا نيامده است كه نظر به تفسير آيه فوق دارد، هر چند تعبيرات شبيه تعبيرات آيه مورد بحث است، و به هر حال از اين حديث استفاده مى‌شود كه منظور از" مخاصمه" در اينجا تنها بحث و گفتگو است، نه جدال و كشمكش، بحث و گفتگو از اعمال آدميان، و كارهايى كه كفاره گناهان مى‌شود و بر درجات انسانها مى‌افزايد، و شايد گفتگوى آنها در تعداد اعمالى است كه سرچشمه اين فضائل مى‌گردد، و يا در تعيين حد و ميزان درجاتى است كه از اين اعمال حاصل مى‌شود، و به اين ترتيب از اين حديث تفسير سومى براى آيه به دست مى‌آيد كه از جهاتى مناسب است ولى با آيات آينده تناسب زيادى ندارد و همانگونه كه گفتيم ممكن است ناظر به گفتگوهاى ديگر فرشتگان باشد نه آنچه مربوط به اين آيات است.

اين نكته نيز قابل توجه است كه عدم علم پيامبر به اين معنى است كه من از خودم چيزى در اين زمينه‌ها نمى‌دانم تنها همان را مى‌دانم كه از طريق وحى بر من نازل مى‌گردد.

[1]" مجمع البيان" ذيل آيات مورد بحث، همين حديث در تفسير در المنثور از طرق بسيارى از گروهى از صحابه پيامبر- با تفاوتهايى- نقل شده است.