محتواى سوره عنكبوت‌

مشهور در ميان جمعى از محققين اين است كه تمام اين سوره در مكه نازل شده است، و به اين ترتيب محتواى آن هماهنگ با محتواى سوره‌هاى مكى است سخن از مبدء و معاد است، سخن از قيام انبياى بزرگ پيشين و مبارزه آنها با مشركان و بت‌پرستان جبار و ستمگر و پيروزى آنها و نابودى اين گروه ظالم است.

سخن از دعوت به سوى حق و آزمايشهاى الهى و بهانه‌جوئيهاى كفار در زمينه‌هاى مختلف است.

هر چند جمعى يازده آيه آغاز اين سوره را استثناء كرده‌اند و معتقدند اين يازده آيه در مدينه نازل شده است، انگيزه آنها بر اين اعتقاد، شايد پاره‌اى از شان نزولهايى است كه بعدا به آن اشاره خواهيم كرد و بحث از جهاد كه در اين آيات وارد شده، و همچنين اشاره‌اى كه در بعضى از آنها به مساله منافقين است، و اينها متناسب با سوره‌هاى مدنى است.

ولى بعدا خواهيم ديد كه اين امور منافاتى با" مكى" بودن سوره ندارد، و به هر حال نامگذارى اين سوره به" سوره عنكبوت" از آيه 41 آن گرفته شده كه بت‌پرستان را كه تكيه بر غير خدا مى‌كنند تشبيه به عنكبوت مى‌كند كه تكيه‌گاهش، تارهاى سست و بى‌بنياد است.

به طور كلى مى‌توان گفت بحثهاى اين سوره در چهار بخش خلاصه مى‌شود:

1- بخش آغاز اين سوره كه پيرامون مساله" امتحان" و" وضع منافقان" است و اين دو پيوند ناگسستنى با هم دارند، چرا كه شناخت منافقان جز در طوفانهاى امتحانات و آزمونها ممكن نيست.

2- بخش ديگرى كه در حقيقت براى دلدارى پيامبر ص و مؤمنان اندك‌