نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 15 صفحه : 159
سبب ترك واجبات و انجام محرمات مىگردد، و اين خود موجب مضاعف شدن مجازات الهى
است.
به همين جهت بعضى از مفسران اين آيه را دليل بر اين اصل معروف گرفتهاند
كه" كفار همانگونه كه مكلف به اصول دين هستند، به فروع نيز مكلف
مىباشند" (الكفار مكلفون بالفروع كما انهم مكلفون بالاصول).
و اما در پاسخ سؤال دوم مىتوان گفت كه بعضى از گناهان به قدرى شديد است كه
سبب بى ايمان از دنيا رفتن مىشود، همانگونه كه درباره قتل نفس در ذيل آيه 93 سوره
نساء گفتهايم [1] در مورد
زنا مخصوصا اگر زناى محصنه باشد نيز ممكن است چنين باشد.
اين احتمال نيز وجود دارد كه" خلود" در آيه فوق در مورد كسانى است
كه هر سه گناه را با هم مرتكب شوند، هم شرك، هم قتل نفس و هم زنا، شاهد بر اين
معنى آيه بعد است كه مىگويد إِلَّا
مَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ عَمَلًا صالِحاً:" مگر كسى كه توبه كند و ايمان آورد و عمل صالح انجام دهد" و به
اين ترتيب مشكلى باقى نخواهد ماند.
بعضى از مفسران نيز" خلود" را در اينجا به معنى مدت طولانى
گرفتهاند نه جاودانى، ولى تفسير اول و دوم صحيحتر به نظر مىرسد.
قابل توجه اينكه در اينجا علاوه بر مساله مجازات معمولى، كيفر ديگرى كه همان
تحقير و مهانت است و جنبه روانى دارد نيز ذكر شده است كه خود مىتواند تفسيرى بر
مساله مضاعف بودن عذاب بوده باشد، چرا كه آنها هم عذاب جسمى دارند و هم روحى.
***
ولى از آنجا كه قرآن مجيد هيچگاه راه بازگشت را به روى مجرمان نمىبندد و
گنهكاران را تشويق و دعوت به توبه مىكند، در آيه بعد چنين