از ضميمه كردن اين سه تعبير بهم چنين نتيجه مى‌گيريم كه: اگر در مورد پيامبر اسلام ص اجر رسالت مودت ذى القربى شمرده شده است، اين مودت از يك سو به سود خود مؤمنان است، نه به سود پيامبر، و از سوى ديگر اين محبت وسيله‌اى است براى هدايت يافتن به راه خدا.

بنا بر اين مجموع اين آيات نشان مى‌دهد كه مودت ذى القرباى رسول خدا ص تداوم برنامه رسالت و رهبرى آن پيامبر است، و به تعبير ديگر براى ادامه راه پيامبر ص و هدايت و رهبرى او بايد دست به دامن ذوى القربى زد، و از رهبرى آنها استمداد جست، اين همان چيزى است كه شيعه در مسئله امامت از آن جانبدارى مى‌كند، و معتقد است رشته رهبرى بعد از پيامبر نه در شكل نبوت كه در شكل امامت براى هميشه ادامه خواهد داشت.

توجه به اين نكته نيز لازم است كه محبت عامل مؤثرى است براى پيروى كردن، همانگونه كه در سوره آل عمران آيه 31 مى‌خوانيم: قُلْ إِنْ كُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِي‌:" بگو اگر خدا را دوست ميداريد از من پيروى كنيد" چرا كه من مبلغ فرمان او هستم.

اصولا پيوند محبت با كسى انسان را به سوى محبوب و خواسته‌هاى او مى‌كشاند و هر چه رشته محبت قويتر باشد اين جاذبه قوى‌تر است، مخصوصا محبتى كه انگيزه آن كمال" محبوب" است، احساس اين كمال سبب مى‌شود كه انسان سعى كند خود را به آن مبدء كمال و اجراى خواسته‌هاى او نزديكتر گرداند [1]

2- بر چه كسى بايد توكل كرد؟

در آيات فوق هنگامى كه به پيامبر فرمان توكل مى‌دهد كه از همه مخلوقات‌

[1] براى توضيح بيشتر در اين زمينه به جلد دوم تفسير نمونه صفحه 384 (ذيل آيه 31 سوره آل عمران) مراجعه فرمائيد.