نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 14 صفحه : 113
پروردگار ما
اللَّه است، و اگر خداوند بعضى از آنها را بوسيله بعضى ديگر دفع نكند ديرها و
صومعهها و معابد يهود و نصارا و مساجدى كه نام خدا در آن بسيار برده مىشود ويران
مىگردد و خداوند كسانى را كه او را يارى كنند (و از آئينش دفاع نمايند) يارى
مىكند، خداوند قوى و شكست ناپذير است.
41- ياران
خدا كسانى هستند كه هر گاه در زمين به آنها قدرت بخشيديم نماز را بر پا مىدارند و
زكات را ادا مىكنند و امر به معروف و نهى از منكر مىنمايند و پايان همه كارها از
آن خدا است.
تفسير:
نخستين فرمان جهاد
در بعضى از
روايات مىخوانيم هنگامى كه مسلمانان در مكه بودند مشركان پيوسته آنها را آزار
مىدادند، و مرتبا مسلمانان كتك خورده با سرهاى شكسته خدمت پيامبر ص مىرسيدند و
شكايت مىكردند (و تقاضاى اذن جهاد داشتند) اما پيامبر ص به آنها مىفرمود: صبر
كنيد، هنوز دستور جهاد به من داده نشده تا اينكه هجرت شروع شد و مسلمين از مكه به
مدينه آمدند، خداوند آيه فوق را كه متضمن اذن جهاد است نازل كرد و اين نخستين
آيهاى است كه در باره جهاد نازل شده [1]
گر چه در ميان مفسران در اينكه اين آيه آغاز دستور جهاد بوده باشد گفتگو است، بعضى
آن را نخستين آيه جهاد مىدانند در حالى كه بعضى ديگر آيه
قاتِلُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ الَّذِينَ يُقاتِلُونَكُمْ ... (بقره-
190) را نخستين آيه مىدانند و بعضى ديگر إِنَّ
اللَّهَ اشْتَرى مِنَ الْمُؤْمِنِينَ أَنْفُسَهُمْ وَ أَمْوالَهُمْ
... (توبه- 111) را نخستين مىشمرند [2]
ولى لحن آيه، تناسب بيشترى براى اين موضوع دارد، چرا كه تعبير" اذن"
[1] تفسير مجمع البيان و تفسير فخر رازى ذيل آيه
مورد بحث.