و اعمال صالح مى‌روند، اما آنها كه گنهكارند و در عين حال گناهشان را عبادت، و اعمال سوئشان را صالحات و كژى‌ها را درستى‌ها مى‌پندارند، نه تنها در صدد جبران نخواهند بود بلكه با شدت هر چه تمامتر به كار خود ادامه مى‌دهند، حتى تمام سرمايه‌هاى وجود خود را در اين مسير به كار مى‌گيرند، و چه تعبير جالبى قرآن در باره آنها ذكر كرده: (ا بِالْأَخْسَرِينَ أَعْمالًا).

در روايات اسلامى تفسيرهاى گوناگونى براى" اخسرين اعمالا" آمده است كه هر يك از آنها اشاره به مصداق روشنى از اين مفهوم وسيع است، بى آنكه آن را محدود كند، در حديثى از" اصبغ بن نباته" مى‌خوانيم كه شخصى از" امير مؤمنان على" ع از تفسير اين آيه سؤال كرد، امام فرمود:" منظور يهود و نصارى هستند، اينها در آغاز بر حق بودند سپس بدعتهايى در دين خود گذاردند و در حالى كه اين بدعتها آنها را به راه انحراف كشانيد گمان مى‌كردند كار نيكى انجام مى‌دهند" [1] در حديث ديگرى از همان امام ع مى‌خوانيم: كه پس از ذكر گفتار فوق فرمود:" خوارج نهروان نيز چندان از آنها فاصله نداشتند"! [2] در حديث ديگر مخصوصا اشاره به" رهبانها" (مردان و زنان تارك دنيا) و گروه‌هاى بدعت‌گذار از مسلمين شده است‌ [3] و در بعضى از روايات به" منكران ولايت امير مؤمنان على ع" تفسير گرديده. [4] راهبانى كه يك عمر در گوشه" ديرها" تن به انواع محروميتها مى‌دهند، از ازدواج چشم مى‌پوشند، از لباس و غذاى خوب صرف نظر مى‌كنند، و ديرنشينى را بر همه چيز مقدم مى‌شمرند، و گمان مى‌كنند اين محروميت‌ها سبب قرب آنها

[1] و [2] و [2] تفسير نور الثقلين جلد سوم صفحه 312.

[4] همان مدرك صفحه 311.