جنبه معنوى داشت، اين گنج طبق بسيارى از روايات شيعه و اهل تسنن لوحى بوده كه بر آن كلمات حكمت‌آميزى نقش شده بود.

و در اينكه اين كلمات حكمت‌آميز چه بوده؟ در ميان مفسران گفتگو است.

در كتاب كافى از امام صادق ع چنين نقل شده كه فرمود: اين گنج طلا و نقره نبود، تنها لوحى بود كه چهار جمله بر آن ثبت بود

لا اله الا اللَّه، من ايقن بالموت لم يضحك، و من ايقن بالحساب لم يفرح قلبه، و من ايقن بالقدر لم يخش الا اللَّه:

" معبودى جز اللَّه نيست، كسى كه به موت ايمان دارد (بيهوده) نمى‌خندد، و كسى كه يقين به حساب الهى دارد (و در فكر مسئوليتهاى خويش است) خوشحالى نمى‌كند، و كسى كه يقين به مقدرات الهى دارد جز از خدا نمى‌ترسد". [1] ولى در بعضى ديگر از روايات آمده لوحى از طلا بود، و به نظر مى‌رسد اين دو با هم منافات ندارد، زيرا هدف روايت اول اين است كه انبوهى از درهم و دينار آن چنان كه از مفهوم گنج به ذهن مى‌آيد نبوده است.

و به فرض كه ما ظاهر كلمه" كنز" را بگيريم، و به معنى اندوخته‌اى از زر و سيم تفسير كنيم باز مشكلى ايجاد نمى‌كند، زيرا آن گنجى ممنوع است كه انسان مقدار قابل ملاحظه‌اى از اموال گرانقيمت را براى مدتى طولانى اندوخته كند در حالى كه در جامعه نياز فراوان بان باشد، اما اگر فى المثل براى حفظ مال، مالى كه در گردش معامله است، يك يا چند روز آن را در زير زمين مدفون كنند (آن چنان كه در زمانهاى گذشته بر اثر ناامنى معمول بوده كه حتى براى يك شب هم اموال خود را گاهى دفن مى‌كردند) و سپس صاحب آن بر اثر

[1] نور الثقلين جلد 3 صفحه 287.