4- همه چيز با اتكاء بر مشيت خدا

آوردن جمله" ان شاء اللَّه" به هنگام بيان تصميمهاى مربوط به آينده، نه تنها يك نوع ادب در پيشگاه خدا است، بلكه بيان اين حقيقت مهم نيز هست كه ما چيزى از خود نداريم، هر چه هست از ناحيه او است، مستقل بالذات خدا است، و ما همه متكى باو هستيم، تا اراده او نباشد اگر تيغهاى عالم از جا حركت كنند حتى يك رگ را نخواهند بريد، و اگر اراده او باشد همه چيز به سرعت تحقق مى‌يابد و حتى" شيشه را در بغل سنگ نگه مى‌دارد".

اين در حقيقت همان مفهوم" توحيد افعالى" است كه در عين وجود اختيار و آزادى اراده انسان، وجود هر چيز و هر كار را به مشيت خدا وابسته مى‌كند.

اين تعبير با افزايش دادن توجه ما را به خدا در كارها، به ما نيرو و قدرت مى‌بخشد، و هم دعوت به پاكى و صحت عمل مى‌كند.

از پاره‌اى از روايات استفاده مى‌شود كه اگر كسى سخنى را در ارتباط با آينده بدون انشاء اللَّه بگويد خدا او را به خودش وامى‌گذارد و از زير چتر حمايتش بيرون مى‌برد. [1] در حديثى از امام صادق ع مى‌خوانيم: امام دستور داده بود نامه‌اى بنويسند، هنگامى كه نامه پايان يافت و به خدمتش دادند ملاحظه كرد، انشاء اللَّه در آن نبود، فرمود:

كيف رجوتم ان يتم هذا و ليس فيه استثناء، انظروا كل موضع لا يكون فيه استثناء فاستثنوا فيه‌

"" شما چگونه اميدوار بوديد كه اين نامه (يا اين كار) به پايان برسد در حالى كه انشاء اللَّه در آن نيست، نگاه كنيد در هر جاى آن نيست بگذاريد".

[1] نور الثقلين جلد 3 صفحه 254.