نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 11 صفحه : 254
نكته ديگر اينكه يمين (راست) در آيه فوق به صورت مفرد و شمائل (جمع"
شمال" بر وزن مشعل به معنى چپ) به صورت جمع آمده است.
اين تفاوت تعبير ممكن است به خاطر آن باشد كه سايه در آغاز صبح (براى كسانى كه
متوجه نقطه جنوب هستند) در طرف راست مىافتد سپس دائما به طرف چپ حركت مىكند تا
به هنگام غروب كه در افق مشرق محو مىگردد [1] اين احتمال را نيز مفسران دادهاند كه يمين گرچه مفرد است
ولى گاهى از آن اراده جمع مىشود و در اينجا منظور جمع است [2]
***
در آيه گذشته تنها سخن از" سجده"
سايهها- با آن مفهوم وسيعش- به ميان آمده بود، ولى در آيه بعد اين مساله را به
عنوان يك برنامه عمومى براى همه موجودات مادى و غير مادى، آسمانى و زمينى بيان
كرده، مىگويد:" آنچه در آسمانها و آنچه در زمين از جنبندگان است و همچنين
فرشتگان براى خدا سجده مىكنند" (وَ
لِلَّهِ يَسْجُدُ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ مِنْ دابَّةٍ وَ
الْمَلائِكَةُ).
" و آنها در اين راه هيچگونه استكبار نمىورزند" (وَ هُمْ لا يَسْتَكْبِرُونَ) و در برابر خدا و فرمان او تسليم محضند.
حقيقت سجده، نهايت خضوع و تواضع و پرستش است، و آن سجده معمولى ما كه بر هفت
عضو انجام مىدهيم مصداقى از اين مفهوم عام است، و منحصر به آن نيست.
و از آنجا كه همه موجودات و مخلوقات خدا، در جهان تكوين و آفرينش، تسليم
قوانين عمومى عالم هستى مىباشند، و از مسير اين قوانين منحرف نمىشوند و اين