نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 11 صفحه : 252
(أَ وَ لَمْ يَرَوْا إِلى ما خَلَقَ اللَّهُ مِنْ شَيْءٍ
يَتَفَيَّؤُا ظِلالُهُ عَنِ الْيَمِينِ وَ الشَّمائِلِ سُجَّداً لِلَّهِ وَ هُمْ
داخِرُونَ) [1]" يتفيؤ" از ماده" فىء" به معنى
بازگشت و رجوع است.
بعضى گفتهاند عرب سايه موجودات را به هنگام صبحگاهان،" ظل" مىنامد
و در عصرگاهان" فىء"، و اگر مىبينيم به قسمتى از غنائم و اموال فىء
گفته مىشود، اشاره لطيفى به اين حقيقت است كه بهترين غنائم دنيا همچون سايه عصر
گاه است كه بزودى زائل و فانى مىشود.
ولى با توجه به اينكه در آيه فوق به سايههاى راست و چپ اشياء اشاره شده و
كلمه" فىء" براى همه آنها به كار رفته استفاده مىشود كه فىء در اينجا
معنى وسيعى دارد و هر گونه سايه را شامل مىشود.
هنگامى كه انسان در موقع طلوع آفتاب رو به طرف جنوب بايستد مىبيند قرص خورشيد
از سمت چپ، از افق مشرق، سر بر مىآورد، و سايه همه اجسام به طرف راست او مىافتند
كه همان طرف غرب است، اين امر هم چنان ادامه دارد و سايهها مرتبا به طرف راست
جابجا مىشوند، تا زوال ظهر در اين هنگام، سايهها به طرف چپ تغيير مكان مىدهند
تا هنگام غروب آفتاب كه سايههاى بزرگ و طولانى اجسام در طرف مشرق گسترده مىشوند
و با غروب آفتاب، همه آنها پنهان مىگردند.
در اينجا خداوند حركت سايههاى اجسام را در راست و چپ بعنوان نشانهاى از
عظمتش معرفى مىكند و آنها را در حال سجده براى پروردگار و تواضع خضوع مىداند.
***
[1]" داخر" در اصل از ماده
دخور به معنى تواضع و كوچكى است.
نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 11 صفحه : 252