انسان فطرتا خواهان حق است و آنها كه حق را كتمان مى‌كنند در واقع جامعه انسانى را از سير تكامل فطرى باز مى‌دارند.

اگر به هنگام ظهور اسلام و بعد از آن، دانشمندان يهود و نصارى در مورد بشارتهاى عهدين افشاگرى كامل كرده بودند و آنچه را در اين زمينه خود مى‌دانستند در اختيار ساير مردم مى‌گذاردند ممكن بود در مدت كوتاهى هر سه ملت زير يك پرچم گرد آيند، و از بركات اين وحدت برخوردار شوند.

كتمان حق مسلما منحصر به كتمان آيات خدا و نشانه‌هاى نبوت نيست بلكه اخفاى هر چيزى كه مردم را مى‌تواند به واقعيتى برساند در مفهوم وسيع اين كلمه درج است.

حتى گاه سكوت در جايى كه بايد سخن گفت و افشاگرى كرد، مصداق كتمان حق مى‌شود، و اين در موردى است كه مردم نياز شديدى به درك واقعيتى دارند و دانشمندان آگاه مى‌توانند با بيان حقيقت اين نياز مبرم را برطرف سازند.

به تعبير ديگر افشا كردن حقايق در مسائل مورد ابتلاى مردم، مشروط به سؤال نيست، و اينكه نويسنده تفسير المنار در ذيل آيه مورد بحث از بعضى نقل كرده: كتمان مخصوص جايى است كه سؤال از چيزى شود درست به نظر نمى‌رسد.

به خصوص اينكه قرآن تنها از مساله كتمان سخن نمى‌گويد، بلكه بيان و تبيين حقايق را نيز لازم مى‌شمرد، و همين اشتباه شايد سبب شده كه جمعى از دانشمندان از بازگو كردن حقايق لب فرو بندند به عذر اينكه كسى از آنها سؤالى نكرده است، در حالى كه قرآن مجيد مى‌گويد: وَ إِذْ أَخَذَ اللَّهُ مِيثاقَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتابَ لَتُبَيِّنُنَّهُ لِلنَّاسِ وَ لا تَكْتُمُونَهُ‌:" خداوند از كسانى كه كتاب آسمانى به آنها داده شده پيمان گرفته است كه آن را حتما براى مردم بيان كنيد و كتمان ننمائيد" (آل عمران- 187).

اين نكته نيز قابل توجه است كه گاه سرگرم ساختن خلق خدا به مسائل‌