4- خطاب همگانى‌

بدون شك خطابات قرآن و لو در ظاهر متوجه پيامبر ص باشد، مفهوم عامى دارد كه شامل همه مسلمانان مى‌شود (جز موارد معدودى كه دليل بر اختصاص آن به پيامبر ص در دست داريم) با توجه به اين امر اين سؤال پيش مى‌آيد كه چرا در آيه فوق يك بار به پيامبر ص دستور مى‌دهد كه رو به سوى مسجد الحرام نماز بخواند، و يك بار همه مؤمنان را مخاطب ساخته؟.

اين تكرار ممكن است به اين دليل باشد كه مساله تغيير قبله يك مساله جنجالى و پر سر و صدا بود، و امكان داشت، به خاطر جنجالها و سمپاشيها، ذهن افراد تازه مسلمان مشوب گردد، و به عذر اينكه خطاب" فول وجهك" مخصوص پيامبر ص است از زير بار نماز خواندن به جانب كعبه شانه خالى كنند، لذا خداوند بعد از اين خطاب مخصوص، يك خطاب عام متوجه همه مسلمانان كرد تا تاكيد كند كه اين تغيير قبله به هيچوجه يك امر خصوصى نيست بلكه براى عموم مسلمانها است.

جمله" قبلة ترضاها" (قبله‌اى كه از آن خشنود شوى) ممكن است اين توهم را ايجاد كند كه اين تغيير به خاطر خشنودى پيامبر صورت گرفت، ولى اين توهم با توجه به اين نكته از ميان مى‌رود كه بيت المقدس، قبله موقت بود، و پيامبر ص انتظار اعلام قبله نهايى را مى‌كشيد كه با صدور فرمان آن از يك سو زبان طعن يهود از مسلمانان قطع مى‌شد، و از سوى ديگر موجبات علاقمندى بيشترى در مردم حجاز كه توجه خاصى به كعبه داشتند براى پذيرش آئين اسلام فراهم مى‌ساخت، ضمنا اعلام قبله نخستين نيز اين اثر را داشت كه اسلام را از اينكه يك آئين نژادى باشد جدا كرد، بعلاوه قلم بطلان بر بتهاى بت پرستان كه‌