آنها تقدير كرده است.

[تفسير جمله" و لئن اتبعت اهوائهم"]

1- سؤال: جمله" وَ لَئِنِ اتَّبَعْتَ أَهْواءَهُمْ‌" ممكن است براى بعضى اين سؤال را به وجود آورد كه پيامبر ص با آن مقام عصمت مگر ممكن است از هوسهاى منحرفان يهود پيروى كند؟

در پاسخ مى‌گوئيم: اين گونه تعبيرها كه در آيات قرآن كرارا ديده مى‌شود هيچ منافاتى با مقام عصمت انبياء ندارد، زيرا از يك سو جمله شرطيه است و جمله شرطيه دليل بر وقوع شرط نيست.

از سوى ديگر معصوم بودن، گناه را بر پيامبران محال نمى‌كند، بلكه پيغمبر و امام با اينكه قدرت بر گناه دارند و اختيار از آنها سلب نشده دامنهايشان هيچگاه آلوده به گناه نمى‌گردد، به تعبير ديگر آنها قدرت بر گناه دارند ولى ايمان و علم و تقوايشان در حدى است كه هرگز به سراغ گناه نمى‌روند بنا بر اين هشدارهايى همانند هشدار فوق در مورد آنها كاملا بجاست از سوى سوم اين خطاب گر چه متوجه پيامبر ص است ولى ممكن است منظور همه مردم باشد.

- درست است كه انسان بايد با نيروى جاذبه اخلاق دشمنان را به سوى حق دعوت كند، ولى اين در مقابل افراد انعطاف‌پذير است، اما كسانى هستند كه هرگز تسليم حرف حق نيستند، نبايد در فكر جلب رضايت آنها بود، اينجا است كه اگر ايمان نياوردند بايد گفت:

به جهنم! و بيهوده نبايد وقت صرف آنها كرد.

- از آيات فوق ضمنا اين حقيقت استفاده‌