آيه بعد دو دستور سازنده مهم به مؤمنان مى‌دهد يكى در مورد نماز كه رابطه محكمى ميان انسان و خدا ايجاد مى‌كند و ديگرى در مورد زكات كه رمز همبستگيهاى اجتماعى است و اين هر دو براى پيروزى بر دشمن لازم است، مى‌گويد:

" نماز را بر پا داريد و زكات را ادا كنيد" و با اين دو وسيله روح و جسم خود را نيرومند سازيد (وَ أَقِيمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّكاةَ).

تفسير نمونه ؛ ج‌1 ؛ ص400

س اضافه مى‌كند: تصور نكنيد كارهاى نيكى را كه انجام مى‌دهيد و اموالى را كه در راه خدا انفاق مى‌كنيد از بين مى‌رود، نه" آنچه از نيكيها از پيش مى‌فرستيد آنها را نزد خدا (در سراى ديگر) خواهيد يافت" (وَ ما تُقَدِّمُوا لِأَنْفُسِكُمْ مِنْ خَيْرٍ تَجِدُوهُ عِنْدَ اللَّهِ‌).

" خداوند به تمام اعمال شما بصير است" (إِنَّ اللَّهَ بِما تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ).

او بطور دقيق مى‌داند كدام عمل را بخاطر او انجام داده‌ايد و كدام يك را براى غير او.

1- و" اصفحوا" از ماده" صفح" در اصل به معنى دامنه كوه، پهنى شمشير، و يا صفحه صورت است، و اين جمله معمولا به معنى روى گرداندن و صرف نظر كردن به كار مى‌رود، و با قرينه جمله" فاعفوا" معلوم مى‌شود كه اين روى بر گرداندن به خاطر قهر و بى اعتنايى نيست بلكه به خاطر گذشت بزرگوارانه است.

ضمنا اين دو تعبير نشان مى‌دهد كه مسلمانان حتى در آن زمان آن قدر قوت و قدرت داشتند كه عفو و گذشت نكنند و به مقابله با دشمنان بپردازند، ولى براى اينكه دشمن اگر قابل اصلاح است اصلاح شود، نخست دستور به عفو و گذشت مى‌دهد، و به تعبير ديگر در برابر دشمن هرگز نبايد خشونت، نخستين‌