كه در هر مورد خداوند سكوت كرده، پرسش و سؤال نكنيد كه حكمتى داشته و لذا در روايتى از امام على بن موسى الرضا ع چنين آمده اگر آنها در همان آغاز، هر ماده گاوى انتخاب كرده و سر بريده بودند كافى بود، و لكن شدوا فشدد اللَّه عليهم:" آنها سختگيرى كردند خداوند هم بر آنها سخت گرفت" [1]

همانگونه كه گفتيم تكليف بنى اسرائيل در آغاز، مطلق و بى قيد و شرط بود، اما سختگيرى و سرپيچى آنها از انجام وظيفه، حكم آنها را دگرگون ساخت و سخت‌تر شد [2] با اين حال اوصاف و قيودى كه بعدا براى اين گاو ذكر شده ممكن است اشاره به يك حقيقت اجتماعى در زندگى انسانها بوده باشد: قرآن گويا مى‌خواهد اين نكته را بيان كند كه گاوى كه بايد نقش احيا كننده داشته باشد، ذلول يعنى تسليم بدون قيد و شرط، و باربر و اسير و زير دست نباشد، همچنين نبايد رنگهاى مختلف در اندام آن به چشم بخورد بلكه بايد يك رنگ و خالص باشد.

به طريق اولى كسانى هم كه در نقش رهبرى و احياء كردن اجتماع ظاهر مى‌شوند و مى‌خواهند قلبها و افكار مرده را احيا كنند، بايد رام ديگران نگردند، مال و ثروت فقر و غنى، قدرت و نيروى زورمندان، در هدف آنها اثر نگذارد، كسى جز خدا در دل آنها جاى نداشته باشد، تنها تسليم حق و پايبند دين باشند، هيچگونه رنگى در وجودشان جز رنگ خدايى يافت نشود، و اين افراد هستند

[1] تفسير عياشى به نقل از تفسير الميزان ذيل آيه مورد بحث.

[2] اين داستان نشان مى‌دهد كه هم نسخ حكم قبل از عمل بر طبق مصالحى جايز است و هم در آئين موسى نسخ وجود داشته، و نيز نشان مى‌دهد كه گاهى تكليف‌شان جنبه كيفر و مجازات دارد، اينها مباحثى است كه در جاى خود مطرح شده است.