اطاعت و هر عمل مورد خشنودى خدا است از معصيت و هر عملى كه موجب غضب او باشد، و فرقان در رأى و نظر جدا كردن فكر صحيح است از فكر باطل، همه اينها نتيجه و ميوه‌اى است كه از درخت تقوا به دست مى‌آيد، در آيه شريفه هم فرقان مقيد به يكى از اين چند قسم تفرقه نگشته، و اطلاقش همه را شامل مى‌شود، علاوه بر اينكه در آيات قبلى تمامى خيرات و شرور را ذكر كرده بود، پس فرقان در آيه مورد بحث شامل همه انحاء خير و شر مى‌شود، چون همه احتياج به فرقان دارند.

نظير آيه مورد بحث از جهت معنا آيه شريفه‌(وَ مَنْ يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجاً وَ يَرْزُقْهُ مِنْ حَيْثُ لا يَحْتَسِبُ وَ مَنْ يَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ)[1] است.

و معناى تكفير سيئات و آمرزش در سابق ذكر شد، و آيه شريفه در حقيقت به منزله خلاصه‌گيرى مطالب و اوامر و نواهيى است كه آيات سابق متضمن آن بود. و معنايش اين است كه: اگر از خدا بترسيد موجبات رضاى خدا براى شما مشتبه به موجبات سخطش نمى‌شود، و اوامر و نواهيى كه بيان كرديم به يكديگر مختلط نمى‌گردد، علاوه اگر از خدا بترسيد خداوند گناهان شما را تكفير نموده و شما را مى‌آمرزد و خداوند داراى فضل عظيم است.

بحث روايتى [ (در ذيل آيات مربوط به جنگ بدر)]

در كافى به سند خود از عقيل خزاعى از امير المؤمنين (ع) روايت كرده كه فرمود: رعب و ترسيدن از جهاد با كسانى كه بايد با آنان جهاد كرد و آن كسانى كه يكديگر را در ضلالت پشتيبانى مى‌كنند خود ضلالت در دين و ذلت و خوارى در دنيا است، علاوه بر اينكه مسلمان را مستوجب آتش مى‌كند، چون مرعوب شدن و ترسيدن انسان را وادار به فرار از زحف (جنگ) مى‌كند، و خداوند در باره اين عمل نكوهيده فرموده:( يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذا لَقِيتُمُ الَّذِينَ كَفَرُوا زَحْفاً فَلا تُوَلُّوهُمُ الْأَدْبارَ-) اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد وقتى با كفار در جنگ روبرو مى‌شويد پشت به ايشان مكنيد [2].

و در كتاب فقيه و علل به سند خود از ابن شاذان روايت كرده كه گفت: حضرت رضا

[1] و كسى كه از خدا بترسد خداوند برايش مخرجى قرار داده و از جايى كه گمانش را ندهد روزيشان مى‌دهد و كسى كه بر خدا توكل كند پس او وى را بس است. سوره طلاق آيه 3

[2] كافى ج 5 ص 36